Έξι πολιτικά συμπεράσματα από τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή

Υψηλοί τόνοι, σκληρές κόντρες, ατελείωτες ώρες τοποθετήσεων σε μια εξαντλητική και κακώς οργανωμένη διαδικασία και λίγη, μα πολύ λίγη, ουσία, καθώς η όλη υπόθεση μετετράπη για ακόμη μια φορά σε πεδίο κομματικών καυγάδων και αφορμή νέας πόλωσης. Αυτά περίπου έγιναν στην χθεσινή συζήτηση στη Βουλή για τη σύσταση της προανακριτικής επιτροπής για το σκάνδαλο της Novartis. Πέντε είναι ίσως τα βασικά πολιτικά συμπεράσματα που θα μπορούσε να εξάγει κανείς από τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή με μία κάποια ασφάλεια αλλά και με μεγάλη προσοχή.

1) Τσίπρας: Στρίβειν δια της... πολιτικής ευθύνης

Σε εμφανώς χαμηλότερους και προσεκτικότερους τόνους -αν συγκρίνει κανείς τις χθεσινές τοποθετήσεις με τις δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ πριν από μερικές εβδομάδες περί μεγαλύτερου σκανδάλου της μεταπολίτευσης – κινήθηκαν οι κυβερνητικοί βουλευτές καθώς και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του στη Βουλή. Ο πρωθυπουργός επιχείρησε να υπερβεί τις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης περί σκευωρίας, πολιτικής δίωξης και σοβαρών κενών στην δικονομική διαδικασία, επιλέγοντας να επικεντρώσει την ομιλία του σε αυτό που αποκάλεσε πολιτική ευθύνη. «Τελικά, έχουμε σκάνδαλο ή είναι μία σκευωρία;» διερωτήθηκε και πρόσθεσε: «Δεν πρόκειται να μιλήσω από αυτό εδώ το βήμα ως εισαγγελέας. Θα μιλήσω πολιτικά και όχι νομικά. Και ερωτώ: για όλο αυτό το σκάνδαλο της σπατάλης, της κακοδιαχείρισης, πολιτική ευθύνη υπάρχει;». Με τον ελιγμό αυτό, ο κ. Τσίπρας επιχείρησε επίσης να συνδέσει την υπόθεση Novartis με την γενικότερη πορεία της χώρας προς τα μνημόνια και τις ευθύνες των παλαιότερων κυβερνήσεων. Την ίδια στιγμή, προσπάθησε να «ξαναρίξει» το χαρτί του λεγόμενου ηθικού πλεονεκτήματος. Το θέμα, ωστόσο, παραμένει ότι η πολιτική ευθύνη δικαιολογεί τη συγκρότηση μιας εξεταστικής ενδεχομένως επιτροπής και όχι μιας προανακριτικής, η οποία και αποτελούσε το θέμα της συνεδρίασης και της ψηφοφορίας. 

2) Ο Μητσοτάκης και το επιχείρημα της σταθερότητας

Εμφανώς χαμηλότεροι ήταν και οι τόνοι της τοποθέτησης του Κυριάκου Μητσοτάκη σε σύγκριση με την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, το όνομα του οποίου φέρεται να εμπλέκεται στην υπόθεση. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε μεν τις κατηγορίες περί σκευωρίας, αντιθεσμικής δράσης της κυβέρνησης και υπονόμευσης της διάκρισης των εξουσιών, την ίδια στιγμή ωστόσο έδωσε έμφαση στο θέμα της σταθερότητας, της υπευθυνότητας και του χαμένου κύρους της πολιτικής. Χαρακτηριστική ήταν και η κατάληξη της ομιλίας του: «Δεν θα σας αφήσουμε να κάνετε την Ελλάδα τριτοκοσμική αποικία. Η Δημοκρατία δεν θα σκύψει το κεφάλι σε μια αδίστακτη παρέα που κάνει τα πάντα για να μείνει στην εξουσία. Η υπόθεση αφήνει βαθύ το τραύμα στους θεσμούς της χώρας. Οι πολίτες προσμένουν σε μια αλλαγή που θα θωρακίσει τους θεσμούς. Η ΝΔ είναι έτοιμη να δώσει στην πολιτική το χαμένο κύρος της. Να επαναφέρει τη Βουλή στην αποστολή της και την κομματική αντιπαράθεση στο ήθος που την κάνει γόνιμη». O κ. Μητσοτάκης επέμεινε επίσης ιδιαιτέρως στα εθνικά θέματα, τονίζοντας ότι τη στιγμή που η χώρα βρίσκεται σε μια περίπλοκη και επισφαλή γεωπολιτική συγκυρία, η κυβέρνηση ανακινεί μια υπόθεση χωρίς στοιχεία, με τρεις «κουκουλοφόρους» μάρτυρες, προκαλεί ανασφάλεια στους επενδυτές και αποκαλύπτει σημάδια εσωτερικής αδυναμίας στους απρόβλεπτους γείτονες όπως ο Ερντογάν. 

3) Η παρέμβαση Σαμαρά και η διπλή «δέσμευση» του Κυριάκου

Το μεγαλύτερο πολιτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ίσως η ομιλία του Αντώνη Σαμαρά, η πρώτη του πρώην πρωθυπουργού στη Βουλή, μετά την ήττα του στις εκλογές του 2015. Η τοποθέτηση του κ. Σαμαρά κινήθηκε σε πολύ σκληρό ύφος και πολύ υψηλούς τόνους. Ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ χαρακτήρισε την κυβέρνηση «σύγχρονη Ύβρι για τη Δημοκρατία» και τόνισε ότι αυτή θα λογοδοτήσει. Μίλησε για «πολιτική αλητεία», «άθλια μεθόδευση» και «στημένο κατηγορητήριο», ενώ τόνισε αρκετές φορές ότι δεν ήρθε στη Βουλή για να απολογηθεί, αλλά για να καταγγείλει. Στην ομιλία του, ο κ. Σαμαράς «δέσμευσε» τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε τουλάχιστον δύο σημεία στα οποία επέμεινε ιδιαιτέρως, χρησιμοποιώντας το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Το πρώτο σημείο σχετίζεται με τις αναφορές του στη λογοδοσία: «Για όλα θα λογοδοτήσετε. Θα γίνουν εξεταστικές, μέχρι και ειδικά δικαστήρια θα γίνουν. Το να λογοδοτήσετε δεν είναι θέμα αντεκδίκησης αλλά προστασίας του πολιτεύματος από ανθρώπους σαν και εσάς» είπε χαρακτηριστικά αναφερόμενος στην κυβέρνηση. Το δεύτερο σημείο αφορά το Σκοπιανό. «Την Δικαιοσύνη την στοχοποιεί και την πιέζει η κυβέρνηση και όχι αυτός που προστατεύει τον εαυτό του. Είμαστε στην Ευρώπη που πιστεύει στο δικαίωμα της δίκαιης δίκης. Το ΕΔΑΔ στο Στρασβούργο, δεν ξέρω αν το έχετε μάθει, καταδίκασε τα Σκόπια. Ξέρετε γιατί; Γιατί εκεί ένας απλός πολίτης δικάστηκε με ανώνυμους και απόντες μάρτυρες. Μα επιτέλους παντού θα εναρμονίζεστε με τα Σκόπια - και στο όνομα και στις μεθοδεύσεις;» σημείωσε μεταξύ άλλων.

4) Η πολιτική ανάλυση του Βενιζέλου και το αίτημα για μεγάλη προανακριτική

Για colpo grosso της κυβέρνησης προκειμένου να βγει από την πολιτικά δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει λόγω των κακών χειρισμών της στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική έκανε λόγο ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Ο κ. Βενιζέλος μίλησε για σκευωρία και «βαθύ κράτος». Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί τακτικές των πιο σκοτεινών περιόδων που έζησε η χώρα. «Το βαθύ κράτος στεγάζεται στην Δικαιοσύνη. Το φάντασμα του Κόλλια (σ.σ πρώτος πρωθυπουργός της χούντας) επιστρέφει» ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο κ. Βενιζέλος εξέφρασε την άποψη ότι η υπόθεση της Novartis προετοιμάζεται από την κυβέρνηση εδώ και ενάμιση χρόνο και τελικά χρησιμοποιήθηκε σε μια δύσκολη καμπή για την ίδια. «Η κυβέρνηση αναζητεί την εύκολη διαφυγή, που είναι ο εκβιασμός των θεσμών» είπε και χαρακτήρισε την κυβέρνηση ως την πιο ανεύθυνη και επικίνδυνη που έχει γνωρίσει ο τόπος. Την ίδια στιγμή, ζήτησε, όπως άλλωστε και όλοι οι φερόμενοι ως εμπλεκόμενοι, να μην υπάρξει μια επιτροπή fast-track αλλά μια επιτροπή που θα τα φέρει όλα στα φως, προκειμένου να μην μείνει «λάσπη» και «στιγματισμός». «Όχι κόλπα. Δεν θέλουμε μια επιτροπή που να πει ότι τα μεν αδικήματα έχουν παραγραφεί και τα υπόλοιπα πρέπει να επιστρέψουν στην Δικαιοσύνη διότι διαφορετικά θα μείνει λάσπη και τίποτα άλλο» είπε χαρακτηριστικά.

5) Η διαφωνία Καμμένου στο Σκοπιανό

«Διαφωνώ με τους χειρισμούς της κυβέρνησης για το Σκοπιανό και θα κάνω τα πάντα για να μην δοθεί το όνομα Μακεδονία». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ και κυβερνητικός εταίρος Πάνος Καμμένος, ανασκευάζοντας εν μέρει την τελευταία θέση που διατύπωσε για το θέμα, στην οποία είχε εκφράσει την απόλυτη εμπιστοσύνη του στους χειρισμούς του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά.  «Η ΝΔ να δω τι θα κάνει, γιατί ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε στο Politico ότι αν τα Σκόπια κάνουν τις αλλαγές στον αλυτρωτισμό, θα ψηφίσει για το όνομα. Είναι ο Κυριάκος εσωτερικού και εξωτερικού», είπε και συμπλήρωσε «Η σχέση μου με την κυβέρνηση και τον Αλέξη Τσίπρα είναι σχέση εντιμότητας. Και εκείνοι διαφωνούν μαζί μου σε πολλά».

6) Το χαμηλό επίπεδο και η διαδικασία

Εντύπωση και συμπεράσματα μπορεί, ωστόσο, κανείς να εξάγει και από την συνολική εικόνα που παρουσίασε η Βουλή σε ένα θέμα τόσο κρίσιμο για την εικόνα του πολιτικού προσωπικού και του κοινοβουλευτικού συστήματος. Κατ'αρχήν, ο κακός προγραμματισμός οδήγησε στο φαινόμενο ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ο πρωθυπουργός να μιλούν στην Ολομέλεια περί τα μεσάνυχτα, ενώ τις μισές ώρες αυτής της μαραθώνιας συνεδρίασης ο αριθμός των παριστάμενων βουλευτών δεν ξεπερνούσε τους 60. Οι τοποθετήσεις των ομιλητών άρχισαν λίγο μετά τις 9:00 το πρωί και ολοκληρώθηκαν λίγο πριν από τις 3:00 τα ξημερώματα. Είναι προφανές ότι κανένας πολίτης που θα ήθελε να παρακολουθήσει και να έχει μια εικόνα του τι συνέβη στη Βουλή δεν θα μπορούσε να το κάνει. Και τούτο διότι θα έπρεπε να παρακολουθήσει συνεχόμενα 18 ώρες συζήτησης!

Δηλαδή, ποιός εργαζόμενος θα μπορούσε να μείνει καρφωμένος μπροστά στο κανάλι της Βουλής μέχρι το χάραμα για να σηκωθεί εκείνη την ώρα και να βγει στο μεροκάματο; Πρόκειται για λεπτομέρεια, ωστόσο αναδεικνύει το γεγονός ότι η απόσταση ανάμεσα στο κοινοβούλιο και στους πολίτες, δυστυχώς μεγαλώνει. 

Την ίδια στιγμή, αλγεινή εντύπωση προκαλούν τα περιστατικά αντεγκλήσεων στην Ολομέλεια, με όχι και τόσο θεμιτές εκφράσεις, καθώς και συγκεκριμένο συμβάν με διαπληκτισμούς στο εντευκτήριο της Βουλής. Γιατί μιλώντας για την πολιτική ζωή του τόπου, δεν πρέπει να συνηθίσουμε ούτε στην χαμηλή αισθητική, ούτε στις πρακτικές του "κουτσαβακισμού", ούτε στο λεξιλόγιο του πεζοδρομίου. 

THE TOC