Το «Gravity» του Αλέξη Τσίπρα: Προς νέο κόμμα με παλιούς, που… έκλεισαν τον κύκλο τους Μέχρι στιγμής κάνει «κάστινγκ» σε παλιούς «Συριζαίους», καθώς νέοι οπαδοί δεν εμφανίστηκαν.

 

Γράφει οΓιώργος Λακόπουλος

Ως παλιός κινηματογράφος το «Παλλάς», επανέφερε την εποχή: «δυο έργα, με ένα εισιτήριο» .

Στο πρώτο έργο, τέσσερα πρόσωπα ανέδειξαν το περιεχόμενο του βιβλίου «Ιθάκη», ως  ντοκουμέντο δικαίωσης της «πρώτης φοράς Αριστεράς» – και των κυβερνητικών πεπραγμένων της.

Στο δεύτερο έργο, αυτοπροσώπως ο συγγραφέας διέλυσε μια παρεξήγηση: δεν βρίσκεται σε πορεία προς την Ιθάκη του, αυτό συνέβη ήδη. «Φτάσαμε στην Ιθάκη το 2018» είπε.  Τώρα ζητάει από τους πολίτες «πρωτοβουλίες αυτοργάνωσης» για τη συγκρότηση νέου πολιτικού φορέα.

Μέθοδος copy – paste. Το έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου με το ΠΑΣΟΚ του 1974. Αλλά ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Αθροιζόμενα τα δυο «έργα», έδειξαν αυτό που πολλοί είχαν προβλέψει: ο Αλέξης Τσίπρας, διατηρεί τη σκηνική του ανωτερότητα στον δημόσιο χώρο, αλλά δεν έχει πλέον εθνικό ακροατήριο. Ούτε φτάνει η φωνή του στην ευρύτερη Δημοκρατική παράταξη, α λα 2015.

Στο «Παλλάς» τουλάχιστον, το κοινό του ήταν πρωτίστως ο ΣΥΡΙΖΑ, συν κάτι καραβοτσακισμένοι του παλαιού ΠΑΣΟΚ που ξέμειναν στα κομματικά «όργανα» της Κουμουνδούρου. Μαζί του και χωριστά ο καθένας, τα δυο τελευταία χρόνια, έκαναν περιστροφές γύρω από τον εαυτό τους και καταλήγουν εκεί από όπου ήθελαν να φύγουν: ο  ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ, ενωμένος, δυνατός.

Βεβαίως έλειπαν κάποιοι, αλλά λίγο το κακό. Όταν έφτασε στην Ιθάκη ο Οδυσσέας, τους είχε χάσει όλους και πρέπει να αρκεστεί σ’ αυτό που -του- απέδωσε ο Καβάφης μερικές χιλιετίες αργότερα: η Ιθάκη σου έδωσε το ωραίο ταξίδι.

Ο Τσίπρας όμως θέλει κάτι περισσότερο: ένα ωραίο κόμμα – κατά προτίμηση νέο. Αλλά το υλικό που είχε μπροστά του, δεν είναι το καταλληλότερο: Στην πλειοψηφία τους θύμιζαν  κάτι από τα παλιά: προδικτατορικοί, «Λαμπράκηδες», μεταχουντικοί «Ρηγάδες» και «Κνίτες», πρώην και νυν αξιωματούχοι της αριστερής πανσπερμίας. Συν κάτι «νεολαίοι» που είχαν αναλάβει να επικαιροποιήσουν το Πασοκικό σύνθημα: «Ο Λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά».

Ακόμη και το πάνελ, αν εξαιρεθεί η κόρη του σπουδαίου αρτινού μαθηματικού Γιώργου Φωτονιάτα -νέα άφιξη στην κεντρική σκηνή, με στοιχεία εν δυνάμει διαδόχου του Τσίπρα- δεν προσκόμιζε κάτι συμβατό με τον σκοπό της εκδήλωσης. Τι «αριστερό» και «κινηματικό»  να συμβολίσει, ένας σύμβουλος της…Τράπεζας της Ελλάδας;

Αλλά και ο νέος Τσίπρας, ήταν ολόιδιος ο παλιός – χωρίς καν όσα αποκόμισε στην αμερικανική περιοδεία του. Συγκροτημένος και απολαυστικός ως ομιλητής, αλλά στο τέλος το δυσκόλεψε κάπως: επόμενος Πρωθυπουργός ο… προηγούμενος; Πολύ ανανεωτικό δεν δείχνει. Αφήστε που το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του, μπορούσε να το εκφωνήσει και ως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Από όσα είπε – για τη σημερινή κυβέρνηση και τη χώρα, ούτε λέξη δεν ήταν για πέταμα. Για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η αντιπολίτευση, ποιος θα διαφωνήσει; Αλλά  η πρωτοβουλία του να ζητήσει… πρωτοβουλίες υπέρβασης του κομματικού συστήματος από την κοινωνία, έρχεται κάπως αργά.

Αυτό έπρεπε να το είχε κάνει το 2019, το 2023, άντε το 2024. Σήμερα ούτε καινούργιο είναι, ούτε ολοκληρωμένο. Κάποιοι μάλιστα άκουσαν την πρότασή του για «κίνημα» πολιτών σαν το γνωστό:  να μαζευτείτε, να οργανωθείτε και να νικήσω!

Άλλοι εντυπωσιάσθηκαν ακούγοντας ότι διαπίστωση πως όσοι δρουν στον προοδευτικό χώρο έκλεισαν τον κύκλο τους, δεν περιλαμβάνει και τον ίδιο. Όπως στο βιβλίο του: εξαιρεί τον εαυτό του από τη διευκόλυνση επικράτησης του Μητσοτάκη και εμφανίζεται έτοιμος να τον νικήσει – επιτέλους.

Προφανώς αντιλαμβάνεται – ορθώς – ότι στον «χώρο» δεν έχουν κανέναν καλύτερο. Αλλά στο «Πάλλας», φάνηκε ότι το βότσαλο που έριξε στη λίμνη με την «Ιθάκη» του, προκάλεσε κύκλους μόνο ως τα όρια του γνωστού ΣΥΡΙΖΑ. Νέο αίμα, νέα πρόσωπα, νέος αέρας δεν φύσηξε στα πανιά του – ούτε καν νέες ιδέες. Πλειοψηφικό ρεύμα δεν διαμορφώνεται, με τους «πιονέρους» που είχε ενώπιόν του.

Σκηνικά ο ίδιος ήταν, όπως πάντα, κυρίαρχος. Αλλά αναλώθηκε σε επαναλήψεις και κοινοτυπίες – ούτε καν δικές του. Η «Νέα Μεταπολίτευση» έχει αναγγελθεί κάμποσες φορές – έγραψε κι ένα ομότιτλο βιβλίο για τον Σημίτη ο Πρετεντέρης. Τον «νέο πατριωτισμό» τον έχει καπαρώσει ο Βενιζέλος εδώ και μια 15ετία. Και για τη φορολόγηση του πλούτου, μίλησε ήδη εμπεριστατωμένα ο Νίκος Χριστοδουλάκης.

Πρέπει πάντως να του αναγνωριστεί ότι σε ένα σημείο έκανε την υπέρβασή του: για πρώτη φορά μίλησε για την παραγωγή πόρων με συγκεκριμένο τρόπο, αντί να αρκεστεί στη διανομή τους. Με τα «τέσσερα Α» του, έβαλε αυτή τη συζήτηση σε μια βάση.

Πάντως, καμία γλαύκα δεν κόμισε στην Αθήνα και καμία πυρίτιδα δεν ανακάλυψε, λέγοντας ότι η – επιβαρυμένη με τόσα και τόσα – κυβέρνηση Μητσοτάκη, παραμένει ισχυρή γιατί «δεν έχει αντίπαλο». Σιγά το νέο.

Αλλά για τον «κατακερματισμό» της αντιπολίτευσης που στιγμάτισε, δεν είναι άμοιρος και ο ίδιος. Οι απόπειρες «συγκολλήσεων» που αποδοκίμασε αφορούσαν αυτούς, που τον άκουγαν. Το αίτημα για «νέους σχηματισμούς στο προσκήνιο», μπορεί να παρεξηγηθεί από τη στιγμή που δεν διατυπώθηκε με σαφήνεια και ολοκληρωμένα.

Ο πρώην Πρωθυπουργός δεν ανήγγειλε νέο κόμμα καθαρά και ξάστερα, όπως περίμεναν πολλοί από τους συγκεντρωμένους στο «Παλλάς». Απλώς είπε ότι στο «νέο ταξίδι» ο ίδιος θα είναι μαζί τους και ερμήνευσε την παρουσία τους ως «δήλωση συμμετοχής».

Προκρίνει, το νέο κόμμα να αναδειχθεί «από κάτω». Ήτοι, να κάνει τη βασική δουλειά η κοινωνία – στην οποία απέδωσε ότι αναζητά «εναλλακτικό σχέδιο». Αλλά δεν ήταν σε θέση να της το προσφέρει ο ίδιος – πέρα από κάποιες γενικότητες που αναγνώρισε ότι «τα λένε οι άλλοι».

Έτσι, πώς ακριβώς θα προκύψει το «νέο μεγάλο πολιτικό Big Bang που θα αναδιατάξει ριζικά τους σημερινούς πολιτικούς συσχετισμούς και θα φέρει στο προσκήνιο νέους πολιτικούς σχηματισμούς», μένει μετέωρο.

Μίλησε για «πολιτική και επανίδρυση της παράταξης», αλλά δεν είναι σαφές ποια ακριβώς εννοεί. Την «Αριστερά» που είχαν αποθεώσει οι supporters του στην εκδήλωση; Ή την – πλειοψηφούσα ιστορικά, αλλά όχι μετά τη διακυβέρνησή του – Δημοκρατική Παράταξη, η βάση της οποίας τον στήριξε το 2015 και το μεγαλύτερο μέρος της σήμερα του καταλογίζει ότι τη διέλυσε, όσο και το ΚΚΕ το ΕΑΜ το 1945;

Σε αυτό το σημείο ο – συνήθως μετρημένος – Αλέξης Τσίπρας έκανε το τραγικό λάθος: τσουβάλιασε την προοδευτική αντιπολίτευση σε μια φράση: «Οι σημερινοί σχηματισμοί της αντιπολίτευσης δείχνουν να μην μοιράζονται την ίδια αγωνία για μια εναλλακτική προοπτική για τη χώρα».

Με διατυπώσεις όπως «αδυνατεί να παράγει το οξυγόνο που η κοινωνία χρειάζεται και απαιτεί», «κόμματα περίκλειστα στην αυταρέσκειά τους», «εγωισμοί, φιλοδοξίες, αποσκιρτήσεις, μεταπηδήσεις», «επιμονή σε λογικές που αφορούν τον μικρόκοσμό τους και όχι την κοινωνία», αποδοκίμασε συλλήβδην, τους πάντες και τα πάντα.

Με το συμπάθιο: ενδεχομένως δικαιούται να τα λέει για τις αμοιβαδοποιήσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ δεν είναι «σχηματισμοί», αλλά υπαρκτά και συγκροτημένα κόμματα. Με ιστορία και ταυτότητα – συμφωνεί ή όχι κανείς μαζί τους.

Δεν ήταν ευτυχής στιγμή του, η εξίσωσή τους με την πλειοψηφία στην αίθουσα: τους Συριζαίους που υπολογίζουν ξανά στην επιβίωσή τους, ως γλάστρες που θα ποτίζονται μαζί με τον βασιλικό. Που βλέπουν το αυτοαναφορικό βιβλίο του – με μισές αλήθειες, αποσιωπήσεις και μεταμέλειες – ως σανίδα σωτηρίας τους.

Ανάμεσά τους και… δύο αρχηγοί κομμάτων, που κατάπιαν τον εξευτελισμό τους με την τοποθέτηση στον εξώστη της αίθουσας – επειδή έτσι προέβλεπε η σκηνοθεσία της εκδήλωσης – προς διαχωρισμό των ξεπερασμένων, από τον ίδιο που παραμένει επίκαιρος.

Ακόμη και ο κακομοίρης ο Φάμελλος, που είχε εξηγήσει για ποιο λόγο πήγε στο «Παλλάς», βρέθηκε στη γαλαρία – δίπλα στον Χαρίτση, να ακούνε – χωρίς να αποχωρήσουν – τον πρώην αρχηγό τους να τους πυροβολεί κατακούτελα για πλήρη αποτυχία τους. Πήγαν αρχηγοί κόμματος και βγήκαν «τελειωμένοι».

Δεν υποψιάσθηκαν καν τι τους περιμένει, όταν στην είσοδο, εκτός από την ιδιωτική εταιρεία security που κανόνιζε ποιος «θα περάσει», υπήρχαν άνθρωποι του Τσίπρα, που έστελναν κάθε αναγνωρίσιμο πρόσωπο στον… εξώστη!

Για να πέτυχει το εγχείρημα ψιμυθίωσης του πρώην Πρωθυπουργού, αρχηγοί κοινοβουλευτικών κομμάτων, βουλευτές τους και μεγαλοστελέχη, ταπεινώθηκαν συλλήβδην: βγήκαν «βιαίως» από το κάδρο και από τα τηλεοπτικά πλάνα. Τιμώμενα πρόσωπα ήταν τα μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου ενός ιδιωτικού φορέα: του «Ινστιτούτου Τσίπρα». Ούτε ένας δεν διαμαρτυρήθηκε…

Έτσι προδικάζεται ότι και το είδος του κόμματος – αν υπάρξει τελικά – δεν θα μοιάζει με τον παραδοσιακό ορισμό του, ως «ανώτερη μορφή οργάνωσης του λαού». Όπως φημολογείται, δεν θα διαθέτει δομή με οργανώσεις και καταστατικές διαδικασίες. Αρκεί ένας αρχηγός, με το «συμβούλιό του» δίπλα και ψηφοδέλτια, κατά περιφέρεια. Και μπόλικη επικοινωνία…

Το πραγματικό μήνυμα της εκδήλωσης στο «Παλλάς» βρισκόταν στο βίντεο που προβλήθηκε: υπήρχε αποκλειστικά και μόνο ο Αλέξης Τσίπρας, αναμεσά σε ενθουσιασμένους πολίτες. Όσοι έχουν συνυπάρξει μαζί του εξαερώθηκαν… Η Ιστορία γράφεται με επιλεγμένα πλάνα… ενός!

Αν ο Σταύρος Θεοδωράκης ήταν «μια τηλεοπτική εκπομπή που θέλει να γίνει κόμμα», όπως έλεγε ο Βενιζέλος για το «Ποτάμι», τώρα θα εμφανιστεί ως κόμμα, ένα «think tank» – συν κάποιους από τη «μετακομιστική Αριστερά», σε δευτέρους ρόλους.

Ένα βιβλίο πολιτικού απολογισμού και… αναμνήσεων θα πάρει χαρακτήρα ιδρυτικής διακήρυξης και ενδεχομένως θα δώσει και τον τίτλο του στο κόμμα.

Προ ημερών, στην καθόλου εχθρική προς τον Τσίπρα «ΕφΣυν», ο Γιώργος Σταματοπούλος χαρακτήρισε τον πρώην Πρωθυπουργό «φανταχτερό παράδειγμα εγωλατρίας και εγωπάθειας» και βρήκε ότι στο βιβλίο του «υπολανθάνουν μορφές μεγαλομανίας, αλλά και κυνισμού».

Πολιτικοί αναλυτές συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι αν το νέο κόμμα του «μιλάει» σαν το βιβλίο και έχει την ανθρωπογεωγραφία του «Παλλάς», θα του στείλει λουλούδια ο Μητσοτάκης: ενισχύει τη συσπείρωσή του και η επόμενη κυβέρνηση θα έχει αξιωματική αντιπολίτευση της τάξης του 10-12%.

Στα όχι πολλά ΜΜΕ που μίλησαν για «μεγάλο πολιτικό γεγονός», ο Τσίπρας επιστρέφει ως πρωταγωνιστής. Παρ’ ότι ο ίδιος ακόμη δεν το δένει κόμπο – αν δεν βγει η «αυτοοργάνωση».

Μέχρι στιγμής κάνει «κάστινγκ» σε παλιούς «Συριζαίους», καθώς νέοι οπαδοί δεν εμφανίσθηκαν, παρά τη συνδρομή ισχυρών του χρήματος και των ΜΜΕ.

Ίσως γιατί, παρά τις περί αντιθέτου εκτιμήσεις, το βιβλίο είναι αμυντική ενέργεια εκ μέρους του. Για να τον βγάλει από το περιθώριο που οδηγήθηκε όταν – μετά τις νίκες επί των Σαμαρά και Μεϊμαράκη της ΝΔ – τον εγκατέλειψε ο Θεός της πολιτικής. Με αποτέλεσμα αλλεπάλληλες ήττες από τον Μητσοτάκη και διαδοχικά εσωκομματικά στραπάτσα που κατέληγαν σε διαστάσεις.

Για να μείνει στο πολιτικό παιχνίδι – έχοντας χάσει τις ευκαιρίες να εδραιωθεί ως επικεφαλής της Δημοκρατικής Παράταξης όταν μπορούσε – επιχειρεί, με τεχνική συνδρομή ειδικών της επικοινωνίας, να συγκροτήσει νέο κόμμα. Το «πιο αρχηγικό που υπήρξε ποτέ», όπως λέει η Ντόρα, που κάτι κατάλαβε από τις συναναστροφές τους στο Στρασβούργο. Το βιβλίο είναι τροχιοδεικτική βολή και η αποδοκιμασία παλαιών φίλων και προσέγγιση παλαιών εχθρών, μαζί με τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, ασφαλής προϋπόθεση.

Παρένθεση. ως ανάγνωσμα λέγεται ότι είναι έργο δύο δημοσιογράφων: ενός εκτός ΣΥΡΙΖΑ και ενός βετεράνου της Αριστεράς, με συμβολή ενός αμφιλεγόμενου πανεπιστημιακού. Ακούγεται επίσης ότι συνέβαλαν και οι τρεις εκ των παρουσιαστών. Ακριβείς ή όχι αυτές οι πληροφορίες, η αλήθεια είναι ότι από πολιτικό μάρκετινγκ το εγχείρημα σκίζει. Κλείνει η παρένθεση.

Στην ουσία, ο πρώην Πρωθυπουργός επιδιώκει να συνεχίσει την καριέρα του στην πολιτική αξιοποιώντας τα προσόντα του για το στήσιμο ενός πολιτικού φορέα «από τα πάνω» και με τη συνδρομή δυνάμεων του «κατεστημένου» – και ας προβάλει το αντίθετο. Τίποτε στο «Παλλάς» δεν ήταν τυχαίο.

Κάτι σαν το «Εμπρός» του Μακρόν, που από αποτυχημένος υπουργός του Ολάντ, έγινε πρόεδρος της Γαλλίας – μάλλον προς βλάβη της, αλλά αυτό είναι άλλη υπόθεση – με τη συνδρομή ισχυρών του χρήματος και των μίντια.

Από μια άλλη άποψη, αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τα συμφραζόμενα της επανεμφάνισης Τσίπρα, θα διαπιστώσει ότι αν μοιάζει με κάποιον αυτήν τη στιγμή, είναι με τον Τζορτζ Κλούνει στο «Gravity» του Αλφόνσο Κουαρόν: έχοντας αποκοπεί – με Σάντρα Μπούλοκ δίπλα του – από τον διαστημικό σταθμό του, περιφερόταν στο διάστημα, χωρίς επικοινωνία με τη Γη.

Κατ’ αναλογία, ο πρώην Πρωθυπουργός μετέχει σε ένα ασταθές παιχνίδι με τη βαρύτητα – της πολιτικής εν προκειμένω – και μόνο οι νόμοι του διαστήματος θα κρίνουν τη συνέχειά του…