Εκρηξη στα hotspots προβλέπουν οργανώσεις για το προσφυγικό. Τραγική η κατάσταση

Εκρηκτική φαίνεται πως είναι για ακόμη μια φορά η κατάσταση στα νησιά, με τις προσφυγικές ροές να επανέρχονται σε υψηλά επίπεδα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το πρώτο 15ήμερο του Οκτωβρίου 1.877 πρόσφυγες πέρασαν στα νησιά του Αιγαίου από τα τουρκικά παράλια, ενώ ειδικά στη Μόρια τα πράγματα είναι «ασφυκτικά» καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία 5.500 πρόσφυγες και μετανάστες διαμένουν στον καταυλισμό τη στιγμή που οι υποδομές μπορούν να καλύψουν μόνον 2.500 άτομα. 

Στη Λέσβο αυτή την στιγμή βρίσκονται εγκλωβισμένα, περιμένοντας να συζητηθεί η αίτηση ασύλου που έχουν υποβάλλει, περισσότερα από 7,5 χιλιάδες άτομα,

αριθμός ρεκόρ από την υπογραφή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωση - Τουρκίας το Μάρτιο του 2016, μέχρι σήμερα. Την ίδια στιγμή, προβληματισμό προκαλεί η ολοένα και αυξανόμενη απομάκρυνση της Τουρκίας από την προσέγγιση με την Ευρώπη, αλλά και η απόφαση των 27 στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, που προβλέπει επανεξέταση των κονδυλίων προς την γείτονα που σχετίζονται με την ενταξιακή της πορεία.

Την ίδια στιγμή, τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση κρούουν μη κυβερνητικές οργανώσεις και τοπικοί φορείς. Δεκαννέα οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έστειλαν ανοιχτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, ζητώντας να μπει τέλος στη λεγόμενη «πολιτική περιορισμού» των αιτούντων άσυλο στα νησιά του Αιγαίου και να μεταφερθούν οι πρόσφυγες από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα. «Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι σε απαράδεκτες και ασταθείς συνθήκες, ενώ πολλοί από αυτούς στερούνται πρόσβασης σε ικανοποιητικές διαδικασίες ασύλου» αναφέρεται μεταξύ άλλων στην επιστολή. Μερικές ημέρες πριν, η περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου, με δική της επιστολή προς τον πρωθυπουργό, είχε ζητήσει να υπάρξει άμεση συνάντηση, με αφορμή την κατάσταση που διαμορφώνεται στα νησιά του Βορείου Αιγαίου ως προς το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα. «Τον τελευταίο καιρό», ανέφερε στην επιστολή της που δόθηκε στη δημοσιότητα, «ανησυχητικά στοιχεία έρχονται να προστεθούν στην ήδη εδώ και καιρό δύσκολη κατάσταση. Βάσιμοι είναι οι φόβοι ότι μπορεί να κυοφορείται και μία συνθήκη που ίσως αγγίζει τα εκτός ελέγχου όρια. Για το λόγο αυτό σας ζητώ, κύριε Πρόεδρε, μία συνάντηση το ταχύτερο, όπως εσείς κρίνετε, προκειμένου να σας θέσω την κατάσταση που έχει συνολικά διαμορφωθεί».

Εν τω μεταξύ, το προσφυγικό και η Ελλάδα φαίνεται πως επιστρέφουν στα πρωτοσέλιδα των διεθνών Μέσων Ενημέρωσης, καθώς τις τελευταίες εβδομάδες μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί σε δημοσιεύματά τους κάνουν λόγο για «επιστροφή στις ημέρες του 2015». Αίσθηση μάλιστα προκάλεσε την προηγούμενη περίοδο δημοσίευμα της γερμανικής WELT σύμφωνα με το οποίο η ελληνική πλευρά δίνει ψευδή στοιχεία για τον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών στη χώρα, προκειμένου να διευκολύνεται το πέρασμά τους, δια της βαλκανικής οδού, στην Κεντρική Ευρώπη. Το δημοσίευμα διέψευσαν πάντως κατηγορηματικά κυβερνητικά στελέχη.

Καμπανάκι από 19 οργανώσεις

Ανοιχτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, έστειλαν δεκαεννιά οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ζητώντας να μπει τέλος στη λεγόμενη «πολιτική περιορισμού» των αιτούντων άσυλο στα νησιά του Αιγαίου και να μεταφερθούν οι πρόσφυγες από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα.

«Από την έναρξη εφαρμογής της Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016, τα ελληνικά νησιά της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου, της Κω και της Λέρου έχουν μετατραπεί σε χώρους εγκλεισμού επ' αόριστον», εξηγούν οι οργανώσεις και συνεχίζουν: «Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι σε απαράδεκτες και ασταθείς συνθήκες, ενώ πολλοί από αυτούς στερούνται πρόσβασης σε ικανοποιητικές διαδικασίες ασύλου. Οι αιτούντες άσυλο που έφτασαν στα νησιά κατά τις πρώτες μέρες εφαρμογής της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας έχουν εγκλωβιστεί εκεί για τουλάχιστον 19 μήνες». Μεταξύ αυτών και πολύ μικρά παιδιά, γυναίκες μόνες ή εγκυμονούσες, καθώς και άτομα με σωματικές αναπηρίες, είναι εγκλωβισμένοι σε άθλιες συνθήκες με τον χειμώνα προ των πυλών, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων στην επιστολή. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η κατάσταση στη Σάμο και τη Λέσβο, όπου οι συνολικά 8.300 και πλέον αιτούντες άσυλο και μετανάστες ζουν σε εγκαταστάσεις χοτ σποτ χωρητικότητας μόλις 3.000 ατόμων.

Η πρόσφατη ανακοίνωση, ότι 2.000 αιτούντες ασύλου θα μεταφερθούν από τα δύο νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τις προσεχείς εβδομάδες ως έκτακτο μέτρο αποσυμφόρησης αποτελεί μία θετική εξέλιξη, ανακοίνωσαν οι οργανισμοί, ωστόσο, δεν αρκεί για να μετριάσει τον ισχύοντα συνωστισμό στις εγκαταστάσεις και δεν αντιμετωπίζει με βιώσιμο τρόπο τα συστημικά ζητήματα που έχουν προκαλέσει αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης - δηλαδή, την πολιτική περιορισμού.

Η επιστολή καταλήγει, πως οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να μεταφερθούν στην ηπειρωτική χώρα και να εξασφαλιστεί, ότι θα τους παρασχεθούν κατάλληλα καταλύματα και υπηρεσίες, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους και να διασφαλίσουν, ότι οι αιτήσεις ασύλου τους κρίνονται δίκαια.

Οι οργανώσεις, οι οποίες υπογράφουν την επιστολή είναι: ActionAid, Advocates Abroad Aitima (ΑΙΤΗΜΑ), Amnesty International (Διεθνής Αμνηστία), Care, Danish Refugee Council, International Federation for Human Rights (FIDH), Greek Council for Refugees (Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες προσυπογράφει το κείμενο στο πλαίσιο των ενεργειών και των σκοπών του), Greek Forum of Refugees (Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων), Greek Helsinki Monitor (Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι), Hellenic League for Human Rights (Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου), Human Rights Watch, International Rescue Committee, Jesuit Refugee Council, Lesbos Legal Center, Norwegian Refugee Counci, Oxfam, Praksis, Solidarity Now (Αλληλεγγύη).

Αυξάνονται οι προσφυγικές ροές

Συνολικά 1.877 μετανάστες και πρόσφυγες πέρασαν το πρώτο 15ήμερο του Οκτωβρίου στα νησιά του βορείου Αιγαίου από τα απέναντι τουρκικά παράλια. Συγκεκριμένα στα κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης έχουν καταγραφεί οι αφίξεις 1.877 ατόμων (1.148 στη Λέσβο, 572 στη Χίο και 117 στη Σάμο).

Σύμφωνα με το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου του υπουργείου Εσωτερικών βρίσκονται στη Λέσβο περιμένοντας να συζητηθεί το αίτημα ασύλου που έχουν υποβάλει ζουν 6.807 άτομα, στη Χίο 1.867 και στη Σάμο 3.075.  

Τέλος στο διάστημα από 1 έως 13 Οκτωβρίου, από την Τουρκική Ακτοφυλακή έχει ανακοινωθεί επίσημα ο εντοπισμός 25 περιστατικών με βάρκες στις οποίες επέβαιναν πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι και κινούντο προς τα ελληνικά νησιά. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιστατικών επαναπροωθήθηκαν στις τουρκικές ακτές 907 άτομα.

Οδοιπορικό του RΤ στη Μόρια 

Ξεκινώντας με τον θάνατο ενός μικρού κοριτσιού από τη Συρία την περασμένη εβδομάδα, ένα κορίτσι που, όπως σημειώνεται, επέζησε από τον πόλεμο, τους λαθρεμπόρους και το Αιγαίο, για να χάσει τη ζωή του σε μια υγρή βρώμικη σκηνή ενός καταυλισμού, το RT παρουσιάζει τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στη δομή της Μόριας, εκεί όπου οικογένειες με μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι ζουν κυριολεκτικά κάτω στο χώμα.

"Μπήκα μέσα και οι κουβέρτες ήταν στο πάτωμα υγρές, ήταν τόσο κρύα, βρώμικα και βρεγμένα", δήλωσε στο RT UK ο Daliah, εθελοντής και πρώην υπεύθυνος προστασίας που επισκέφθηκε την οικογένεια. "Η κόρη τους είχε μόλις πεθάνει και έμειναν εκεί. Δεν είχαν τίποτα. Καμία επίσκεψη από ψυχίατρο. Η μητέρα ήταν σιωπηλή. Ήταν σε κατάσταση σοκ και τα παιδιά έλεγαν "η αδελφή μου πέθανε - πέθανε εδώ. Υπήρχε ένας εθελοντής εκεί με δάκρυα. Μου είπε ότι την έβγαλαν σαν σκυλί και την πήγαν μακριά. Δεν υπήρχε αξιοπρέπεια” αναφέρει στο RT.

Μετά τον "ανεξήγητο" θάνατό της, το μικροσκοπικό σώμα της μικρής θάφτηκε χωρίς ισλαμική κηδεία και χωρίς τη μητέρα της να είναι παρούσα, αναφέρει το RΤ. "Δεν έγινε τίποτε άλλο παρά ένας αριθμός - δεν έλαβε καν τον τελευταίο σεβασμό της", είπε ο Daliah.

Οι οικογένειες στη Λέσβο περνούν τις μέρες τους έξω από το στρατόπεδο για να αποφύγουν τη φρίκη μέσα, αναφέρεται ακόμη σε άλλο σημείο του ρεπορτάζ.

Τα συρματοπλέγματα εμποδίζουν το κοινό να βρεθεί και να δει που σπαταλούν τεράστια ποσά τονίζει ακόμη το δημοσίευμα του Russia Today. Η βρώμικη πόλη από σκηνές που χτίστηκε για να χωρέσει 3.000 ανθρώπους στεγάζει σήμερα πάνω από 4.000.

Τα παιδιά κοιμούνται κοντά σε άντρες με μετατραυματική διαταραχή άγχους (PTSD) που φωνάζουν και κραυγάζουν, υποφέροντας από νυχτερινή τρομοκρατία. Οι ψυχικές ασθένειες "περνούν"... χωρίς θεραπεία, όπως και οι σωματικές, καθώς οι εθελοντές γιατροί ξεπερνούν τα όριά τους για να βοηθήσουν.

Το δημοσίευμα της Welt και οι διαψεύσεις

«Περίπου 15.000 αιτούντες άσυλο φτάνουν στην Γερμανία κάθε μήνα μέσω της Βαλκανικής οδού. Ενας από τους βασικούς λόγους για αυτό είναι ότι κράτη μέλη της ΕΕ όπως η Ελλάδα και η Βουλγαρία δεν φυλάσσουν επίτηδες καλά τα εξωτερικά συνορά τους, σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες», ανέφερε σε δημοσίευμά της η γερμανική εφημερίδα WELT.  Σύμφωνα μάλιστα με το δημοσίευμα, το οποίο επικαλείται διπλωματικούς κύκλους της ΕΕ και πηγές από τις γερμανικές υπηρεσίας ασφαλείας, η Ελλάδα προβαίνει σε ψευδείς δηλώσεις αναφορικά με τον αριθμό των μεταναστών στη χώρα προκειμένου να μην γίνεται αντιληπτή η φυγή τους προς την Κεντρική Ευρώπη. 

Οι συντάκτες ζήτησαν στοιχεία από την ύπατη αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες που τους απάντησε ότι η ίδια στηρίζει περίπου 44.000 μετανάστες στην Ελλάδα. Βάσει των στοιχείων αυτών ο αριθμός των μεταναστών που βρίσκεται στα hotspot των νησιών είναι πολύ μικρότερος από τους 13.600 για τους οποίους μιλά επίσημα η κυβέρνηση. «Υπολογίζουμε ότι είναι το πολύ 10.000» λέει Ευρωπαίος υψηλόβαθμος αξιωματούχος σύμφωνα με τη Welt.

«Πρέπει όλα τα βλέπουμε όλα υπό το φως των fake news. Προφανώς δεν ισχύουν όσα γράφει η Welt. Ξέρουμε τι είναι και τι ρόλο παίζει» δήλωσε ο υφυπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μπαλάφας, ενώ υποστήριξε ότι στην Ελλάδα βρίσκονται περίπου 55-60.000 μετανάστες της τελευταίας διετίας κατανεμημένοι σε ενδοχώρα και νησιά. Ειδικά για τα νησιά, όπως είπε στο ΣΚΑΪ, βρίσκονται περίπου 12-14.000 μετανάστες και πρόσφυγες.

Στο επίκεντρο των διεθνών ΜΜΕ το προσφυγικό

Στην δραματική κατάσταση που επικρατεί στους καταυλισμούς αναφερόταν δημοσίευμα του Guardian στα τέλη Σεπτεμβρίου. «Είναι δραματικό, αυτοί που έρχονται είναι οι πιο ευάλωτοι από τους ευάλωτους», ανέφερε στη βρετανική εφημερίδα ο Ηλίας Παυλόπουλος, επικεφαλής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. "Υπάρχουν ολόκληρες οικογένειες που φεύγουν από ζώνες πολέμου στη Συρία και το Ιράκ. Τους τελευταίους μήνες έχουμε περιθάλψει περισσότερους ανθρώπους που έχουν υποστεί βία, θύματα βιασμού και βασανιστηρίων».

Παρά τη δέσμευση των κρατών μελών της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2015 να μεταφέρουν 160.000 αιτούντες άσυλο - συμπεριλαμβανομένων 106.000 από την Ελλάδα και την Ιταλία - μόλις 29.000 έχουν μεταφερθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Οι«28» απέτυχαν στα χρονοδιαγράγματα. Οι οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν λόγο για κατάσταση που παραπέμπει στο 2015."Ζούμε μέρες του 2015", δήλωσε ο Παντελής Δημητρίου από την Ηλιάκτιδα, μια τοπική ΜΚΟ στη Λέσβο, "Οι ροές έχουν γίνει τεράστιες. Από τους 50 έως 60 ανθρώπους που έφτασαν στη Λέσβο στις αρχές Ιουλίου, ο αριθμός σήμερα είναι πάνω από 200 . Ίσως έχει να κάνει με τις γερμανικές εκλογές, ίσως με τις επιδεινούμενες σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, ή ίσως αυτό να είναι το τελευταίο μεγάλο κύμα πριν από τον χειμώνα, αλλά κάτι συμβαίνει ".

Περισσότερο ανησυχητικός είναι ο αριθμός των ανηλίκων που έρχονται στην Ελλάδα. Αυτή την εβδομάδα η Save the Children ανακοίνωσε ότι περίπου το 40% των νέων αφίξεων ήταν άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών. Περισσότεροι από 1.500 ασυνόδευτοι ανήλικοι βρίσκονται σήμερα σε λίστες αναμονής στην Ελλάδα για να φιλοξενηθούν σε κέντρα φιλοξενίας παιδιών.

Handelsblatt:«Η Ελλάδα απειλείται με νέο προσφυγικό χάος»

«H Ελλάδα απειλείται με ένα νέο προσφυγικό χάος» είναι ο τίτλος δημοσιεύματος της η Handelsblatt στις 12 Οκτωβρίου. «"Η αβεβαιότητα μας πνίγει, μας σκοτώνει". Λόγια μιας 29χρονης γυναίκας από τη Συρία, η οποία εδώ και μήνες βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν καταυλισμό στη Λέσβο, επιβεβαιώνει η οργάνωση Γιατροί χωρίς Σύνορα. Η προσφυγική κρίση φαίνεται να είχε ξεχαστεί, τώρα όμως επιστρέφει. Μέρα με την ημέρα έρχονται όλο και περισσότεροι πρόσφυγες με πλαστικές βάρκες από τις τουρκικές ακτές. Τον Ιούνιο ήταν περίπου 2.000, τον Αύγουστο ήταν 3.600 και τον Σεπτέμβριο ήταν 5.000. Από τις αρχές Οκτωβρίου κατέφθασαν περίπου 1.700. Και μόνο τη Δευτέρα και την Τρίτη αυτή την εβδομάδα ήταν 440. Είναι πολλοί λιγότεροι από το 2015 που είχε κορυφωθεί η προσφυγική κρίση, αλλά ο αρμόδιος για τη μετανάστευση υπουργός Γιάννης Μουζάλας κάνει λόγο για ‘αξιοσημείωτη αύξηση'»

Η εφημερίδα σημειώνει: Η οργάνωση Γιατροί χωρίς Σύνορα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Σε μια ανοιχτή επιστολή της προς τον Πρωθυπουργό κάνει λόγο για κατάσταση “έκτακτης ανάγκης” στα νησιά. Και με αυτό οι δεν εννοούν μόνο τις ανεπαρκείς υποδομές και τις άθλιες συνθήκες υγιεινής. Οι Γιατροί χωρίς Σύνορα ανησυχούν ιδιαίτερα ‘για την εξαιρετικά άσχημη ψυχική κατάσταση' πολλών προσφύγων».  Η εφημερίδα επικαλείται την Τζέιν Γκριμς, επικεφαλής του προγράμματος ψυχικής υγείας των Γιατρών χωρίς Σύνορα στη Σάμο και αυτά που της μεταφέρουν οι πρόσφυγες: «Είναι ντροπή. Κάθε μέρα οι ομάδες μας έρχονται σε επαφή με ασθενείς που τους λένε πως καλύτερα θα ήταν να πεθάνουν στις πατρίδες τους παρά να ζουν σαν φυλακισμένοι εδώ».

Ράπισμα και από τη Human Rights Watch

«Ράπισμα» για την ελληνική πολιτεία και την κυβέρνηση αποτέλεσαν και τα λεγόμενα στη Βουλή των εκπροσώπων του Παρατηρητηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) για την κατάσταση των προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου μετά από εννέα μέρες επιτόπιας αυτοψίας.      

Μιλώντας στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές Επιτροπές στις αρχές Οκτωβρίου, οι Εύα Κοσσέ και Εμίνα Σερίμοβιτς, παρέθεσαν όσα ανακάλυψαν στην ενδελεχή έρευνα καθώς μίλησαν με δεκάδες πρόσφυγες. «Η Μόρια είναι ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ένας καταυλισμός με συνωστισμό χιλιάδων ανθρώπων. Αυτό που είδαμε στη Μόρια είναι μία κατεπείγουσα κατάσταση. Είναι ότι χειρότερο έχω δει κι έχω περάσει και πόλεμο» είπε η ερευνήτρια του οργανισμού Εμίνα Τσεριμοβιτς ( έχει υπάρξει και η ίδια πρόσφυγας) αποτυπώνοντας όσα έζησε στο hot spot της Μυτιλήνης.

Κατά την παρουσία της στην υποεπιτροπή της επιτροπής ισότητας για θέματα ατόμων με αναπηρία, η ερευνήτρια της Human Rights Watch επισήμανε ότι οι απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης και η αγωνία των ανθρώπων για τα κλειστά σύνορα παράγουν  ψυχικές νόσους και πολλές απόπειρες αυτοκτονίας.

Η Εμίνα Τσερίμοβιτς, περιέγραψε με τα πλέον μελανά χρώματα τις συνθήκες διαβίωσης προσφύγων και μεταναστών στο hot spot της Μόριας, κάνοντας λόγο για καθημερινούς καυγάδες, ακατάλληλες σκηνές που με την πρώτη βροχή μπάζουν νερό, ελλιπή θέρμανση που αρκείται σε κουβέρτες, έλλειψη νερού και μάχες που δίνονται από μικρά παιδιά για ένα μπουκάλι, καθώς και ντους με ανυπόφορες συνθήκες λόγω της δυσωδίας από ούρα και κόπρανα.

«Παρακολουθώ στενά την κατάσταση στα νησιά από την αρχή της προσφυγικής κρίσης, από το 2015, κι έχω να πω ότι είναι η πρώτη φορά από τότε που διεξάγω έρευνες στα νησιά, που βλέπω την κατάσταση στην Μόρια, να είναι τόσο άσχημη για όλους και ιδιαίτερα για τα άτομα με αναπηρία, που είναι εγκλωβισμένα εκεί» είπε η κ. Κοσσέ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την «πάρα πολύ άσχημη κατάσταση στα νησιά και ειδικά στη Λέσβο».