Η αριθμητική των δημοτικών εκλογών στο Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

 

Στις αρχές της επόμενης εβδομάδας θα κυκλοφορηθεί η εκλογική εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών και σε σχετικό excel θα δούμε επισήμως το κατώφλι και το ανώφλι των υποψηφίων ανά εκλογική περιφέρεια. Θα επιχειρήσω να προλάβω το Υπουργείο, προσεγγίζοντας ερμηνευτικά τις πρόνοιες του ισχύοντος εκλογικού αυτοδιοικητικού νόμου 4804/2021.

Ο νόμος αυτός προσδιορίζει στο άρθρο 3 ως δημοτικές αρχές το Δημοτικό Συμβούλιο, την Οικονομική Επιτροπή, την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, την Εκτελεστική Επιτροπή και τον δήμαρχο. Το Δημοτικό Συμβούλιο στην περίπτωση του Δήμου μας αποτελείται από είκοσι πέντε (25) μέλη, γιατί ανήκει στους δήμους με

πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως τριάντα χιλιάδες (10.001 – 30.000) κατοίκους (στην τελευταία απογραφή του 2021 στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων απογράφηκαν 20.578 κάτοικοι ως μόνιμος πληθυσμός). Η ιδιαιτερότητα της νησιωτικότητας θα μπορούσε να επιβάλλει μια θεμιτή απόκλιση προς τα άνω, ιδιαίτερα για τον πολύνησο δήμο μας.

Ο νομοθέτης προβλέπει ότι, αν οι δημοτικές ενότητες ενός Δήμου υπερβαίνουν τις έξι (6), ο αριθμός των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα, δηλαδή 29 δημοτικοί σύμβουλοι εν προκειμένω. Ο Δήμος μας έχει έξι δημοτικές ενότητες που αποτελούν και τις εκλογικές του περιφέρειες- ά. 12 ν. 4804/2021- (Νάξου, Δρυμαλίας, Κουφονησίων, Σχοινούσσας, Δονούσας και Ηρακλειάς) και έτσι πρέπει να αρκείται στους 25 δημοτικούς συμβούλους.

Η διοίκηση του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

Μέτρο για τον υπολογισμό των εδρών των δημοτικών συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας αποτελεί το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης του πληθυσμού του Δήμου, δια του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου (ο αριθμός 823 για τη Νάξο).

Από το πηλίκο της διαίρεσης του πληθυσμού της εκλογικής περιφέρειας δια του εκλογικού μέτρου προκύπτουν οι έδρες των δημοτικών συμβούλων (18 για τη δημοτική ενότητα Νάξου, 6 για τη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας και ένας για καθεμιά από τις δημοτικές ενότητες Κουφονησίων, Σχοινούσσα, Δονούσας και Ηρακλειάς). Επειδή προκύπτουν τρεις περισσότερες έδρες και προκειμένου να εκπροσωπηθούν οι δημοτικές ενότητες των μικρών νησιών, αφαιρούνται δύο έδρες από τη δημοτική ενότητα Νάξου και μια έδρα από τη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας, κατά τις προβλέψεις του νομοθέτη. Αν προκύψει εκλογική περιφέρεια χωρίς έδρα, διατίθεται σε αυτήν, σύμφωνα με τον νόμο, μία (1) έδρα, η οποία αφαιρείται από κάθε εκλογική περιφέρεια του Δήμου με τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών και κατά φθίνουσα σειρά. Να γιατί έπρεπε να υπάρχει ειδική ρύθμιση υπαγωγής στην επόμενη κλίμακα αριθμού εδρών του πολύνησου Δήμου μας.

Η εκλογή των δημάρχων, των δημοτικών συμβούλων, των συμβούλων Δημοτικών Κοινοτήτων και των προέδρων των Δημοτικών Κοινοτήτων πραγματοποιείται μέσω εκλογικών συνδυασμών. Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών, μεμονωμένες, αποκλείονται. (Προβλέπονταν μέχρι το 1950). Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει τον υποψήφιο δήμαρχο, τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους ανά εκλογική περιφέρεια, τους υποψήφιους συμβούλους Δημοτικών Κοινοτήτων και τους υποψήφιους προέδρους των Δημοτικών Κοινοτήτων, ανά δημοτική κοινότητα και για ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) τουλάχιστον των δημοτικών κοινοτήτων.

Ο ελάσσων και ο μείζων αριθμός υποψηφίων που πρέπει να περιλαμβάνει ένας συνδυασμός είναι:

Για τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους, ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%). Δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με το μισό της μονάδας και άνω.

Δηλαδή:
Δημοτικές ενότητες (εκλογικές περιφέρειες) (ελάσσων αριθμός – μείζων αριθμός)
-Δημοτική ενότητα Νάξου 16 – 40
-Δημοτική ενότητα Δρυμαλίας 5 – 13
-Δημοτική ενότητα Κουφονησίων 1 – 3
-Δημοτική ενότητα Σχοινούσσας 1 – 3
-Δημοτική ενότητα Δονούσας 1 – 3
-δημοτική ενότητα Ηρακλειάς 1 – 3

Η διοίκηση των Δημοτικών Κοινοτήτων

Τ άρθρο 4 του ν. 4804/2021 προβλέπει ότι Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας.

Οι Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο του συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας και το συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας. Η μεταβολή του πλαφόν από 301 σε 201 έγινε με την παρ.1 άρθρου 18 του ν. 5043/2023, τον περασμένο Απρίλιο. Έτσι, επηρεάστηκε ο αριθμός των Δημοτικών κοινοτήτων που έχουν μονομελή και τριμελή σύνθεση. Με την παλιά ρύθμιση, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων θα είχε εννέα Δημοτικές Κοινότητες με πρόεδρο, χωρίς συμβούλιο, ενώ με τη νέα διάταξη περιορίζονται αυτές οι Δημοτικές Κοινότητες σε πέντε (Δανακού, Κεραμωτής, Μέσης, Σκαδού, Δονούσας), με επίπτωση και στον αριθμό των υποψήφιων για εκλογή συμβούλων. Έτσι, έγινε τριμελές το συμβούλιο των Δημοτικών Κοινοτήτων Γαλήνης, Εγκαρών, Μονής και Ποταμιάς. Στον Δήμο μας μόνο η δημοτική κοινότητα Νάξου (8.897 κάτοικοι) θα έχει πενταμελές συμβούλιο.

Το εύρος του πληθυσμού των τριμελών Δημοτικών Κοινοτήτων (201 – 2.000 κάτοικοι) είναι μεγάλο και οδηγούνται σε άδικη υποεκπροσώπηση μεγάλες ναξιακές δημοτικές κοινότητες [π. χ. Φιλώτι-1.617 κάτοικοι, Άγιος Αρσένιος- 1.366, Βίβλος- 809, Απεράθου- 773). Και εδώ ισχύει επίσης το επιχείρημα της βαρύτητας και της ιδιαιτερότητας της νησιωτικότητας.

Σήμερα στο νησί της Νάξου λειτουργούν ένα επταμελές συμβούλιο Δημοτικής Κοινότητας (αυτό της Νάξου), 13 πενταμελή συμβούλια και 8 Δημοτικές Κοινότητες που έχουν μόνο πρόεδρο. Στα μικρά νησιά του Δήμου, τριμελή πλέον είναι τα συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων Κουφονησίων, Σχοινούσσας και Δονούσας και πρόεδρο μόνο (που είναι και αντιδήμαρχος) έχει η Ηρακλειά.

Στην περίπτωση μη εκλογής συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας, οι αρμοδιότητες του συμβουλίου ασκούνται από την οικονομική επιτροπή του Δήμου και οι αρμοδιότητες του προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας από τον δήμαρχο ή τον οριζόμενο από αυτόν αντιδήμαρχο.

Για τους προέδρους και συμβούλους κάθε Δημοτικής Κοινότητας, ο αριθμός των υποψηφίων πρέπει να είναι ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε δημοτικής κοινότητας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%). Δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με το μισό της μονάδας και άνω.
Έτσι, η διαμόρφωση του ελάσσονος και του μείζονος αριθμού υποψηφίων είναι η εξής:

-στη δημοτική ενότητα Νάξου 5-13
-στις 17 δημοτικές κοινότητες με τριμελή συμβούλια 3-8 ανά κοινότητα
-στις 4 δημοτικές κοινότητες που έχουν μόνο πρόεδρο 1-3 ανά κοινότητα
– στα Κουφονήσια, Σχοινούσσα και Δονούσα 3-8 ανά κοινότητα
-στην Ηρακλειά 1-3

Συνεπώς, συνολικά ο ελάσσων αριθμός των υποψηφίων συμβούλων για το Δημοτικό Συμβούλιο και τις Δημοτικές Κοινότητες του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων είναι 95 και ο μείζων είναι 253!

Σημειώνω ότι, σύμφωνα με τον νόμο, κάθε φύλο πρέπει να εκπροσωπεί ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) τουλάχιστον του συνολικού αριθμού των υποψηφίων κάθε συνδυασμού, συμπεριλαμβανομένου του υποψηφίου δημάρχου και των συμβούλων Δημοτικής Κοινότητας. Το ποιοι/ποιες θα εκλεγούν και αν η εκπροσώπηση του γυναικείου φύλου είναι τόσον αποκαρδιωτική, όσο σήμερα, στο εκπνέον Δημοτικό Συμβούλιο, είναι στο χέρι και στη ψήφο των πολιτών, αν και δεν είμαι πολύ αισιόδοξος για το αποτέλεσμα για ποικίλους λόγους, που δεν είναι της ώρας να αναλυθούν.

Επιχώριος