Οι 4 λόγοι που δεν πείθει το νέο success story του Τσίπρα

«Καθαρή έξοδος», «επενδυτικό come back», «έξοδος από τα μνημόνια το 2018», «τέλος της επιτροπείας». Αυτές είναι μερικές μόνο από τις φράσεις με τις οποίες κυβερνητικά στελέχη αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός «ντύνουν» το αφήγημα του «success story» της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μόλις προχθές, μιλώντας στην ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε -σύμφωνα με κομματικές πηγές- ότι «το σχέδιο μας αποδίδει, η χώρα θα είναι εκτός μνημονίου τον Αύγουστο του 2018 ακόμα και όσοι ήταν πιο επιφυλακτικοί στο παρελθόν οφείλουν να το αναγνωρίσουν».

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να ανοίξει τη συζήτηση για την επόμενη ημέρα των μνημονίων, τα μηνύματα από το εσωτερικό και το εξωτερικό ότι η πολυπόθητη «καθαρή έξοδος» δεν θα είναι και τόσο... καθαρή πληθαίνουν.

Ενδεικτική είναι η δήλωση ευρωπαίου αξιωματούχου ότι το πιθανότερο σενάριο για την Ελλάδα είναι εκείνο της «μισής» εξόδου, μιας «υβριδικής», δηλαδή, λύσης στην οποία θα συνδεθούν νέες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία από πλευράς της Αθήνας με αντάλλαγμα την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους από την πλευρά των δανειστών. Την ίδια στιγμή, στην προειδοποίηση ότι η επόμενη ημέρα δεν θα μοιάζει καθόλου με την αρχή ενός «μήνα του μέλιτος» προχώρησε ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής Παναγιώτης Λιαργκόβας μιλώντας στη Βουλή την Τετάρτη. «Εγώ αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τον όρο καθαρή έξοδο, διότι δεν υπάρχει έξοδος από κάθε επιτήρηση» είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Εν τω μεταξύ, εντύπωση προκαλούν οι έρευνες κοινής γνώμης που βλέπουν τις τελευταίες ημέρες το φως της δημοσιότητας και οι οποίες καταγράφουν ότι η πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών εκτιμά ότι υπάρχει πολύ...τούνελ μπροστά πριν να δούμε το φως της εξόδου. 

Χαρακτηριστικό είναι το Πολιτικό Βαρόμετρο του Οκτωβρίου της Public Issue, στο οποίο σχεδόν οι μισοί Έλληνες (47%) εμφανίζονται  πεπεισμένοι ότι η κρίση θα διαρκέσει ακόμη για πάνω από μια δεκαετία. Στην αντίστοιχη έρευνα της Public Issue τον Δεκέμβριο του 2009 το 53% των πολιτών νόμιζε ότι η διάρκειά της κρίσης θα κυμανθεί, από ένα χρόνο (13%), δύο (26%) ή έστω τρία χρόνια (14%). Και μόλις το 22% εκτιμούσε πως η κρίση θα διαρκέσει μια πενταετία. Aλλά και στην τελευταία δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για λογαριασμό του ΣΚΑΙ αποτυπώνεται η γενικευμένη αίσθηση ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Ειδικότερα, ένας στους δυο προβλέπει ότι τον επόμενο χρόνο η κατάσταση του νοικοκυριού του θα χειροτερέψει. Ενώ και συνολικά για τη χώρα το 75,5% θεωρεί πως πάμε προς τη λάθος κατεύθυνση.

Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και οι εκτιμήσεις των διεθνών οίκων, όπως η Citi, οι οποίοι «βλέπουν» σοβαρά ρίσκα στην πιθανότητα μιας «καθαρής εξόδου». «Το αν η Ελλάδα θα καταφέρει να απελευθερωθεί από τα μνημόνια μετά τις 18 Αυγούστου παραμένει αβέβαιο», τονίζει η Citi και προσθέτει: «Η εικόνα της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών παραμένει πιο αδύναμη από τις άλλες χώρες που εξήλθαν από τα μνημόνια, μόλις δέκα μήνες πριν την έξοδο, ενώ και η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας παραμένει πολύ χαμηλότερη».

Tι λένε οι πολίτες για το νέο success story 

Το αίσθημα της κοινής γνώμης βρίσκεται στον αντίποδα του κυβερνητικού αφηγήματος ότι τον Αύγουστο του 2018 βγαίνουμε από τα μνημόνια, ότι η Ελλάδα κάνει το come back και ετοιμάζεται για την επενδυτική απογείωση. 

Οι πολίτες δείχνουν να συνειδητοποιούν πως οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για μετά το 2018 δεν σηματοδοτούν ούτε το τέλος των μνημονίων ούτε το τέλος της επιτροπείας όπως συχνά αναφέρει ο πρωθυπουργός και τα κυβερνητικά στελέχη.     

 «Το success story της σημερινής κυβέρνησης, που εκφράζεται από το φαντασιακό τρίπτυχο «τερματισμός της κρίσης», «έξοδος από τα μνημόνια», «κοινωνικό μέρισμα για τους αδύναμους»), δεν διαφέρει καθόλου από εκείνο του προκατόχου της. Αντιθέτως, είναι εντυπωσιακά πανομοιότυπο» αναφέρει στην εξαιρετική του ανάλυση του για την Public Issue ο Γιάννης Μαυρής. Με βάση τα ευρήματα της έρευνας ο κ. Μαυρής σημειώνει ότι «είναι, επομένως, ευρύτατα αποδεκτό κοινωνικά, ότι για το ορατό μέλλον, η κρίση θα αποτελεί, de facto, παγιωμένη και μόνιμη κατάσταση».

Ποιοι είναι όμως εκείνοι που πείθονται και ποιοι όχι από τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι είμαστε λίγο πριν το τέλος των μνημονίων και της κρίσης;

Σύμφωνα με τα ευρήματα της Public Issue μόλις το 10% των πολιτών δέχεται ως πιθανή την προοπτική που εμφανίζει η κυβέρνηση. Ακόμη και στους κόλπους των δυνητικών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ το 1/3 ( ποσοστό 36%) πιστεύει ότι η έξοδος αργεί. Το 19%  πιστεύει ότι η κρίση θα τερματιστεί μέσα στον επόμενο χρόνο, το 24% πιστεύει ότι αυτό θα γίνει στα επόμενα 2-3 χρόνια και το 16% στα επόμενα 4-5 χρόνια. Στις κρισιμότερες εκλογικά «δεξαμενές» των αναποφάσιστων και αυτών που σκέφτονται να απέχουν το «success story»  δεν έχει καμία τύχη. Το 76% από τους πρώτους  και το  64% από τους δεύτερους δεν βλέπουν την «ανάπτυξη που έρχεται».

Στην ανάλυσή του, ο κ. Μαυρής παραθέτει, μάλιστα, και τις  «ομοιότητες» του success story του Αντώνη Σαμαρά με το σημερινό success story του Τσίπρα (πανηγυρισμοί για την επίτευξη του πλεονάσματος,  διανομή κοινωνικού μερίσματος). Με την υπόμνηση πως «το success story του Α. Σαμαρά συντρίφθηκε εκλογικά, τον Ιανουάριο του 2015». Το τελικό συμπέρασμα από την ανάλυση των τάσεων της Public Issue  είναι ότι η «εκάστοτε κυβερνητική προπαγάνδα δεν μπορεί  προφανώς να αντιστρέψει παγιωμένες τάσεις του εκλογικού σώματος και εκλογική μεταστροφή, της  έκτασης μάλιστα που παρατηρείται σήμερα».

Δεν πείθονται ούτε οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ

Η δυσκολία να βρεθούν ευήκοα ώτα για το θετικό αφήγημα της κυβέρνησης ακόμη και στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ καταγράφεται στην τελευταία δημοσκόπηση του ΠΑ.ΜΑΚ, καθώς μόλις 16,5% όσων ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές δηλώνει ικανοποιημένο από τις επιδόσεις της κυβέρνησης.

Ούτε οι υψηλού επιπέδου επαφές του πρωθυπουργού με ξένους ηγέτες όπως η συνάντηση και η συμφωνία με τον Τραμπ για τα F-16 έχει ιδιαίτερη απήχηση στους ψηφοφόρους ακόμη και του ΣΥΡΙΖΑ. Το 55,5% όσων ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ δεν βρήκε ότι όσα συμφώνησε ο πρωθυπουργός στις ΗΠΑ είναι επωφελή για την χώρα, σύμφωνα πάντα με την δημοσκόπηση του ΠΑΜΑΚ.

«Βρωμίζουν» εντός και εκτός την «καθαρή έξοδο»

Την ίδια στιγμή, το αφήγημα της «καθαρής εξόδου» δείχνει να δέχεται σημαντικές βολές τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό. Ειδικότερα, μιλώντας στη Βουλή, ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής Παναγιώτης Λιαργκόβας ανέφερε ότι «η επόμενη ημέρα δεν θα μοιάζει με την αρχή ενός μήνα μέλιτος», παίρνοντας αποστάσεις από κλίμα αισιοδοξίας που καλλιεργεί η κυβέρνηση για το πέρας του μνημονίου τον ερχόμενο Αύγουστο.

Ο κ. Λιαργκόβας κάλεσε την κυβέρνηση να μην δημιουργεί υψηλές προσδοκίες: «Εγώ αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τον όρο καθαρή έξοδο, διότι δεν υπάρχει έξοδος από κάθε επιτήρηση» είπε και υπενθύμισε ότι η πρακτική επιτήρησης εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες που βγήκαν από τα μνημόνια.

Σε μια αντίστοιχη εκτίμηση προχώρησε το βράδυ της Τρίτης και ευρωπαίος αξιωματούχος μιλώντας ανωνύμως σε δημοσιογράφους. Ο αξιωματούχος έκανε λόγο για υβριδική λύση -ανάμεσα στο clean exit και το ένα νέο πρόγραμμα- που θα προβλέπει ότι θα συνδεθούν νέες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία από πλευράς της Αθήνας με αντάλλαγμα την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους από την πλευρά των δανειστών.

Κάτι τέτοιο θα έδινε –πολιτικά– τη δυνατότητα να υποστηρίξει η κυβέρνηση ότι η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια τον Αύγουστο του 2018, ωστόσο, η ελληνική οικονομία δεν θα είναι απλώς υπό την επιτήρηση των δανειστών –όπως ήταν τόσο η Ιρλανδία όσο και η Πορτογαλία και η Κύπρος- αφού, όπως προαναφέρθηκε, η ελάφρυνση του χρέους θα συνδεθεί με πρόσθετες μεταρρυθμίσεις.

Αποστάσεις από τους "53" για τις μνημονιακές δεσμεύσεις

Εν τω μεταξύ, το κυβερνητικό αφήγημα φαίνεται ότι δεν πείθει ούτε ολόκληρη την ΚΟ του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, αν κρίνει κανείς από τις αποστάσεις που πήρε την Τρίτη η ομάδα των 53. Σε κείμενό τους, οι 53 υποστήριξαν ότι η απόφαση της τελευταίες ΠΓ δεν ήταν ομόφωνη και «διαμαρτύρονται» ότι στο κείμενο της απόφασης της Π.Γ δεν περιελήφθη η θέση τους «πως το μνημόνιο δεν είναι ιδιοκτησία μας και η πολιτική μας χρειάζεται να αναζητά συνεχώς τις αναγκαίες ρωγμές που θα αποδυναμώνουν τις μνημονιακές δεσμεύσεις...».

Την ίδια στιγμή, δεν δείχνουν να συγκινούνται από το ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ, ενώ διατύπωσαν μια γενική θέση πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στηρίζει τα κινήματα που τα βάζουν με την «αντιλαϊκή, φιλοπολεμική, ξενοφοβική, σεξιστική και επικίνδυνη πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ». Τέλος, εξαπέλυσαν και βολές εναντίον του Γ. Μουζάλα για το προσφυγικό, με την Τασία Χριστοδουλοπούλου να τον κατηγορεί ότι υλοποιεί στο προσφυγικό την «πολιτική του Βερολίνου».