Τρεις ομάδες, τρεις στρατηγικές στη σκιά του Μνημονίου Η άτυπη συμμαχία Δραγασάκη - Σταθάκη, η «εξαφάνιση» Τσακαλώτου και η σιωπή της Κουμουνδούρου

Σε τέλμα κινδυνεύει να βρεθεί η κυβέρνηση ήδη από την πρώτη φάση υλοποίησης του Μνημονίου που υπέγραψε το καλοκαίρι. Καθώς κάποια από τα κρίσιμα προαπαιτούμενα παραμένουν σε εκκρεμότητα και η εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ. έχει παγώσει, οι αρρυθμίες και η δυστοκία που αναδεικνύονται αποκαλύπτουν θεμελιώδη προβλήματα στη λειτουργία του σχήματος.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για τρεις κύκλους (πολιτικών) προσώπων με διαφορετικές επιδιώξεις, στρατηγικές και προτεραιότητες. Οπως εκτιμούν πηγές στις παρυφές της κυβέρνησης, οι κύκλοι αυτοί δεν μοιάζουν να είναι ομόκεντροι, σε κάποια πεδία επικαλύπτονται, όμως υπάρχει πλήθος αρμοδιοτήτων και αποφάσεων οι οποίες λειτουργούν αντιφατικά.

Ο πρώτος και ισχυρότερος προς το παρόν κύκλος είναι η γνωστή στενή ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου περί τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα. Κυρίαρχες μορφές εκεί είναι οι Ν. Παππάς και Αλ. Φλαμπουράρης, οι οποίοι εν είδει υπουργών «άνευ χαρτοφυλακίου» έχουν έντονη παρασκηνιακή δραστηριότητα και επιχειρούν να επηρεάσουν ή να διαμορφώσουν εξελίξεις.

Συνομιλούν απευθείας με επιχειρηματίες και παράγοντες της αγοράς και κατά κάποιους είναι οι πρωταγωνιστές της προσπάθειας της κυβέρνησης να δημιουργήσει «νέα τζάκια» στη χώρα, κατ' αντιστοιχία της αντίστοιχης διαδικασίας που εφαρμόστηκε από το ΠαΣοΚ τη δεκαετία του 1980.

Παρά ταύτα, τα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής παραμένουν αυτή τη στιγμή ασαφή καθώς οι προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί σε πολλά επιχειρηματικά περιβάλλοντα είναι πολλές και σε κάποιες περιπτώσεις αντικρουόμενες. Στο κέντρο του δεύτερου κύκλου βρίσκεται ο Ι. Δραγασάκης. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έχει πλέον στελεχώσει το γραφείο του με τεχνοκράτες και πολιτικούς συμβούλους για την παρακολούθηση και υποστήριξη κρίσιμων διαδικασιών, όπως είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Δραγασάκης και οι επιτελείς του βρίσκονται εδώ και καιρό σε ανοιχτή γραμμή με κάποιους από τους επικεφαλής των τραπεζών και έχουν ήδη προχωρήσει σε άτυπες συμφωνίες για τους όρους της ανακεφαλαιοποίησης.

Με τον κ. Δραγασάκη φέρεται να έχει συνταχθεί πολιτικά τις τελευταίες εβδομάδες ο  υπουργός Οικονομίας Γ. Σταθάκης. Εχουν σχηματίσει ένα άτυπο δίδυμο, βασικό μέλημα του οποίου είναι η τήρηση και υλοποίηση της συμφωνίας και, ει δυνατόν, η  εκπόνηση ενός εναλλακτικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων. Οπως ψιθυρίζεται, αμφότερα τα κορυφαία κυβερνητικά αυτά στελέχη έχουν λόγους να κοιτούν με επιφύλαξη την τακτική που ακολουθούν άλλες ομάδες και ειδικά τη διαφαινόμενη προσπάθεια καλλιέργειας ενός κλίματος «νέας διαπραγμάτευσης» με τους εταίρους.

Ειδικότερα δε σε ό,τι αφορά τον κ. Σταθάκη λέγεται πως το νέο οργανόγραμμα της κυβέρνησης δεν τον άφησε ικανοποιημένο καθώς κρίσιμες αρμοδιότητες του χαρτοφυλακίου του αφαιρέθηκαν και εκχωρήθηκαν στον υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Χρ. Σπίρτζη. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν και η αναβάθμιση του υπουργού Μεταφορών σε παράγοντα που επηρεάζει με τις δηλώσεις του το κλίμα που διαμορφώνεται σε σχέση με σημαντικές συμφωνίες, μεταξύ των οποίων και η παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων, όπου παρατηρούνται κωλυσιεργίες και καθυστερήσεις.

Αθόρυβος και αόρατος υπουργός

Ο τρίτος και κατά κάποιους πλέον ενδιαφέρων κυβερνητικός κύκλος είναι αυτός που έχει σχηματιστεί γύρω από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο. Ενα από τα βασικά στοιχεία του είναι η διαπιστωμένη σχέση έντασης ανάμεσα στον υπουργό και στον αναπληρωτή του, αρμόδιο για τα έσοδα Γ. Χουλιαράκη, ο οποίος, παρά την όποια πολιτική του ταυτότητα, εξαρχής αντιμετώπισε την αποστολή που του είχε ανατεθεί με τεχνοκρατικά κριτήρια και χωρίς ιδεολογικές προσκολλήσεις.

Αρχής γενομένης από το προηγούμενο καλοκαίρι και τους όρους που έθεσε στον Πρωθυπουργό ο Ευκλ. Τσακαλώτος (ως άτυπος επικεφαλής της ομάδας των «53») προκειμένου να είναι υποψήφιος βουλευτής, το υπουργείο Οικονομικών αποτέλεσε ένα προβληματικό πεδίο για την κυβέρνηση - με όρους αρκετά διαφοροποιημένους πάντως σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο της παρουσίας εκεί του Ι. Βαρουφάκη.

Αυτό που επισημαίνουν κυβερνητικοί βουλευτές αλλά και στελέχη της αντιπολίτευσης είναι ότι σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση έχει πέσει για μία ακόμη φορά στην παγίδα των καθυστερήσεων ως προς την υλοποίηση των προπαιτουμένων, ο υπουργός Οικονομικών με μια ιδιαίτερα προσεκτική τακτική απουσιάζει από την επικαιρότητα αφήνοντας, όπως λέγεται, «άλλους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα».

Ενδεικτική του προβληματισμού που έχει δημιουργήσει αυτή η επιλογή του κ. Τσακαλώτου ήταν η πρόσφατη αναφορά του υπουργού Παιδείας Ν. Φίλη. Με αφορμή το αλαλούμ σχετικά με τον ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία και αφότου ο ίδιος είχε κάνει μια σειρά ατυχείς δηλώσεις «παίρνοντας πάνω του» το θέμα, ο υπουργός Παιδείας παρέπεμψε στον υπουργό Οικονομικών για την ευθύνη της απόφασης «φωτογραφίζοντας» έτσι την ιδιότυπη τακτική που ακολουθεί ο κ. Τσακαλώτος.

Καθώς ο χρόνος πιέζει για την εκταμίευση της δόσης, οι αμέσως επόμενες ημέρες κρίνονται από πολλούς καθοριστικές για τον επιμερισμό των ευθυνών επί της ασκούμενης πολιτικής στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Το κόμμα νίπτει τας χείρας του
H Κουμουνδούρου εμφανίζεται αυτή την περίοδο να νίπτει τας χείρας της ως προς τις κυβερνητικές επιλογές, αποφεύγοντας να υιοθετήσει τα μνημονιακά μέτρα αλλά και να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο χαρακτηριστικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο «συζητήθηκε» το Ασφαλιστικό στη  συνεδρίαση της ΠΓ το απόγευμα της Πέμπτης. Σύμφωνα με κομματικές και κυβερνητικές πηγές, ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος παρουσίασε μια περί διαγραμμάτων εκδοχή της πρότασής του, οι πιέσεις που δέχθηκε δεν ήταν όσο έντονες θα ανέμενε κάποιος και εν τέλει συμφωνήθηκε απλώς να επαναληφθεί η συζήτηση σε επόμενη φάση.