«Ελλάδα 2.0»: Το Ταμείο Ανάκαμψης φεύγει, η ανάπτυξη συρρικνώνεται – Ο «μαρτυριάρης» ΠΔΠ

 

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αναπτυξιακές «ενέσεις» για την ελληνική οικονομία, τις τελευταίες δεκαετίες. Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0», προβλέπεται να διοχετευθούν περίπου 36 δισ. ευρώ.

Ορατός ο κίνδυνος «πίεσης» στον εθνικό προϋπολογισμό. Η τελευταία μέρα για την πραγματοποίηση πληρωμών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η 31η Δεκεμβρίου 2026

Η λήξη του ευρωπαϊκού πακέτου στήριξης, το 2026, θα επηρεάσει σημαντικά τη διατηρησιμότητα της ανάπτυξης την ώρα που η ενεργοποίηση των πόρων του Ταμείου έχει προσθέσει περίπου 1 έως 1,5 ποσοστιαία μονάδα στο ΑΕΠ ετησίως την περίοδο 2022–2024.

Υποχωρεί η ανάπτυξη

Τα στοιχεία από τον Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό (συντάχθηκε για πρώτη φορά) με τις δημοσιονομικές εκτιμήσεις και τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται για την περίοδο 2026-2029, όπως παρουσιάστηκαν στο υπουργικό συμβούλιο, δείχνουν τον… δρόμο.

Σύμφωνα με τους δείκτες η ανάπτυξη επιβραδύνεται, υποχωρώντας στο 1,7% το 2027, στο 1,6% το 2028 και στο 1,3% το 2029.

Σημειώνεται ότι οι εν λόγω εκτιμήσεις λαμβάνουν υπόψη την ολοκλήρωση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και δεν περιλαμβάνουν πιθανές νέες παρεμβάσεις που θα ανακοινωθούν για τα έτη 2027-2029.

Ανάπτυξη με «αγκάθια» για την Ελλάδα

Όλα δείχνουν επιβράδυνση της οικονομίας

Στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο που υποβλήθηκε τον Οκτώβριο 2024, η εκτίμηση του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ ανερχόταν σε 2,0% για το 2026, 1,5% για το 2027, 1,3% για το 2028 και 0,4% για το 2029.

Αλλά και οι λεγόμενες φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Κομισιόν «βλέπουν» επιβράδυνση της οικονομίας «ξεκλειδώνοντας» ένα μεγάλο «πρέπει» -στο χρονικό περιθώριο που απομένει- για την κυβέρνηση: να δημιουργήσει τις μελλοντικές συνθήκες ώστε τα έργα που θα υλοποιηθούν να βοηθήσουν την πραγματική οικονομία.

Αναφορικά με τον πληθωρισμό, αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 2,2%-2,3% την περίοδο 2026-2029 και η μέση ετήσια ανεργία να υποχωρήσει σε επίπεδα κάτω του 8% έως το τέλος της περιόδου.

Το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού εκτιμάται σε 2,8% για το 2026 και 2,7% την περίοδο 2027-2029, ενώ ιδιαίτερα σημαντική είναι η προβλεπόμενη ραγδαία αποκλιμάκωση του χρέους από 145,9% το 2025 σε 119% το 2029.

Σημάδια κόπωσης

Η οικονομία της Ελλάδας, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται με προβλεπόμενη ανάπτυξη 2,1% το 2025 και 2,2% το 2026, ωθούμενη από σταθερή κατανάλωση και επενδύσεις που υποστηρίζονται από κονδύλια της ΕΕ. Ωστόσο, ο «ούριος άνεμος» στα «πανιά» της ελληνικής οικονομίας δεν θα διαρκέσει για πάντα καθώς αυτή η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί στο 1,7% το 2027.

Σημάδια κόπωσης στην αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας εντοπίζει το ΙΟΒΕ, με τον γενικό διευθυντή του, καθηγητή Νίκο Βέττα, να χτυπά προειδοποιητικό «καμπανάκι» ότι υπάρχει κίνδυνος ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ να κινηθεί την επόμενη 5ετία σταδιακά προς το 1%.

Βασικό ζητούμενο στην έκθεση του ΙΟΒΕ, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα, αποτελεί το πώς θα μπορέσουν να ενισχυθούν οι επενδύσεις, «ιδίως μετά τη λήξη της περιόδου του Ταμείου Ανάκαμψης».

Η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης έχει ξεκινήσει

Το «καμπανάκι» από το Ελεγκτικό Συνέδριο

Θυμίζουμε πως στα τέλη του Οκτωβρίου, «καμπανάκι» κινδύνου έκρουσε το Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιώντας ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης όχι λόγω οικονομικής αδυναμίας, αλλά λόγω διοικητικών παραλείψεων. Η έκθεση έριχνε φως σε ένα σύστημα γεμάτο θεσμικά κενά και καθυστερήσεις, που απειλούν την επίτευξη των στόχων απορρόφησης.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι οι διαδικασίες παρακολούθησης των έργων δεν εξασφαλίζουν έγκαιρο εντοπισμό των καθυστερήσεων στην υλοποίηση τους, ενώ ταυτόχρονα λείπουν κρίσιμα εργαλεία, καθυστερούν οι ενημερώσεις για την πορεία των έργων, ενώ οι εσωτερικοί έλεγχοι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να απαντήσει με αναθεώρηση του χαρτοφυλακίου έργων, μεταφέροντας πόρους προς έργα με υψηλότερη ωριμότητα, όπως η ψηφιακή μετάβαση, τα ενεργειακά δίκτυα και οι πράσινες επενδύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προχωρώντας σε νέα αναθεώρηση ύψους 800-900 εκατ. ευρώ.