Οι ΗΠΑ αμφισβητούν ότι το Ισραήλ μπορεί να διαλύσει τη Χαμάς - Ανάλυση New York Times Φωνές εντός και εκτός του Ισραήλ χαρακτηρίζουν ως μη ρεαλιστικό τον στόχο για την καταστροφή της Χαμάς.

 

Το Ισραήλ έχει ορκιστεί επανειλημμένα να εξαλείψει τη Χαμάς, την ισλαμιστική οργάνωση πίσω από την αιματηρή επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ωστόσο πολλοί θεωρούν όλο και περισσότερο αυτόν τον στόχο ως μη ρεαλιστικό, ή ακόμα και αδύνατο.

Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει κάνει ξεκάθαρο αυτόν τον στόχο, ακόμη και εν μέσω της αυξανόμενης διεθνούς πίεσης για κατάπαυση του πυρός. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έστειλε ανώτερους απεσταλμένους στο Ισραήλ, προκειμένου να πιέσει για μια νέα φάση του πολέμου, επικεντρωμένη σε πιο στοχευμένες επιχειρήσεις και όχι σε σαρωτική καταστροφή.

Οι επικριτές τόσο εντός όσο και εκτός του Ισραήλ, από τις ΗΠΑ και άλλα σημεία του κόσμου, αμφισβητούν το εάν η απόφαση για την καταστροφή μιας τόσο βαθιά εδραιωμένης οργάνωσης ήταν ποτέ ρεαλιστική.

Ένας πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, χαρακτήρισε μάλιστα το σχέδιο «ασαφές», σύμφωνα με ανάλυση των New York Times.

«Νομίζω ότι φτάσαμε σε μια στιγμή που οι ισραηλινές αρχές θα πρέπει να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη σαφήνεια ποιος είναι ο τελικός τους στόχος», δήλωσε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν νωρίτερα αυτόν τον μήνα. «Η ολοκληρωτική καταστροφή της Χαμάς; Πιστεύει κανείς ότι είναι δυνατό; Αν είναι έτσι, ο πόλεμος θα διαρκέσει 10 χρόνια», πρόσθεσε.

Από το 1987 όποτε και πρωτοεμφανίστηκε η Χαμάς, έχει καταφέρει να επιβιώσει από επανειλημμένες προσπάθειες εξάλειψης της ηγεσίας της. Η ίδια η δομή της οργάνωσης σχεδιάστηκε για να απορροφά τέτοια ενδεχόμενα, σύμφωνα με πολιτικούς και στρατιωτικούς ειδικούς. Επιπλέον, οι καταστροφικές τακτικές του Ισραήλ στον πόλεμο της Γάζας, απειλούν να ριζοσπαστικοποιήσουν ένα ευρύτερο τμήμα του πληθυσμού, οδηγώντας σε νέες στρατολογήσεις.

Οι αναλυτές βλέπουν ότι το βέλτιστο αποτέλεσμα για το Ισραήλ είναι πιθανώς η υποβάθμιση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χαμάς για να αποτραπεί η επανάληψη μιας τέτοιας καταστροφικής επίθεσης. Αλλά ακόμη και αυτός ο «περιορισμένος στόχος» θεωρείται τεράστια πρόκληση.

Η Χαμάς, έχει τις ρίζες της στην ιδεολογία ότι ο ισραηλινός έλεγχος, σε ό,τι θεωρεί εδάφη των Παλαιστινίων, πρέπει να αντιταχθεί με τη βία, μια αρχή που είναι πιθανό να αντέξει. «Όσο ισχύει αυτό το πλαίσιο, θα υπάρχει πάντα κάποια μορφή της Χαμάς», σημείωσε ο Ταχάνι Μουσταφά, ανώτερος αναλυτής για την Παλαιστίνη στο Think Tank International Crisis Group. «Το να υποθέσουμε ότι το Ισραήλ μπορεί απλά να ξεριζώσει έναν οργανισμό σαν αυτόν, αποτελεί φαντασία», πρόσθεσε.

Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι σκότωσε περίπου 8.000 μαχητές της Χαμάς, από μια δύναμη που υπολογίζεται σε 25.000 έως 40.000. Αλλά δεν είναι σαφές πώς γίνεται η καταμέτρηση. Περίπου 500 έχουν παραδοθεί, σύμφωνα με τον στρατό, αν και η Χαμάς έχει αρνηθεί ότι όλοι προέρχονταν από τις τάξεις της.

Ο στρατός έχει εκδώσει κατά καιρούς θετικές εκθέσεις προόδου σχετικά με τους στόχους του, περιγράφοντας ως «επικείμενο» τον πλήρη έλεγχο των περιοχών στη βόρεια Γάζα, όπου ξεκίνησε την χερσαία επίθεσή του στα τέλη Οκτωβρίου.

Ο Νετανιάχου παραδέχτηκε ότι «το κόστος του πολέμου είναι πολύ βαρύ», καθώς ο στρατός ανακοίνωσε ότι 15 στρατιώτες σκοτώθηκαν μόνο τις προηγούμενες 48 ώρες. Πύραυλοι εξακολουθούν να εκτοξεύονται σχεδόν καθημερινά από τη νότια Γάζα προς το Ισραήλ, αν και πολύ λιγότεροι από πριν.

Ο Michael Milshtein, πρώην ανώτερος αξιωματικός των πληροφοριών του Ισραήλ, επέκρινε τις δηλώσεις ορισμένων ηγετών της χώρας, που θεωρούν πως η Χαμάς βρίσκεται σε οριακό σημείο, λέγοντας ότι μπορεί να δημιουργήσει ψευδείς προσδοκίες για τη διάρκεια του πολέμου.

Ο ισραηλινός στρατός μοίρασε πρόσφατα φυλλάδια στη Γάζα, προσφέροντας μετρητά σε όποιον έδινε πληροφορίες που οδηγούσαν στη σύλληψη τεσσάρων ηγετών της Χαμάς.

Υποσχέθηκε για την ακρίβεια 400.000 δολάρια για τον Yahya Sinwar, ηγέτη της Χαμάς στη Γάζα και 100.000 δολάρια για τον Mohammed Deif, επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας των Ταξιαρχιών Qassam. Οι δυο τους, θεωρούνται οι αρχιτέκτονες της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου.

Το κορυφαίο κλιμάκιο της ομάδας πιστεύεται ότι βρίσκεται καταφύγιο, μαζί με τους περισσότερους μαχητές της και τους υπόλοιπους ομήρους, σε κάποιο τούνελ. Αν και ο ισραηλινός στρατός είπε ότι κατεδάφισε τουλάχιστον 1.500 σύραγγες, οι ειδικοί θεωρούν ότι η τεράστια υπόγεια υποδομή της Χαμάς είναι σε μεγάλο βαθμό άθικτη.

«Η Χαμάς στην πραγματικότητα αντιμετωπίζει αρκετά καλά αυτή την επίθεση», είπε ο Tareq Baconi, συγγραφέας που έγραψε ένα βιβλίο για την ισλαμιστική ομάδα. «Ακόμα δείχνει ότι έχει επιθετική στρατιωτική ικανότητα».

Ο Giora Eiland, ένας απόστρατος στρατηγός και πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, είπε ότι η Χαμάς είχε αποδείξει την ικανότητα να αντικαθιστά γρήγορα διοικητές που σκοτώνονται με άλλους εξίσου ικανούς και εξίσου αφοσιωμένους.

«Από επαγγελματική άποψη, πρέπει να δώσω τα εύσημα στην ανθεκτικότητά τους», δήλωσε. «Δεν μπορώ να δω κανένα σημάδι κατάρρευσης των στρατιωτικών ικανοτήτων της Χαμάς, ούτε της πολιτικής της δύναμης να συνεχίσει να ηγείται στη Γάζα».

Τα επίλεκτα στρατεύματα και τα τάγματα της Χαμάς

Η Χαμάς έχει τις ρίζες της στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 1928 ως θρησκευτικό κίνημα κοινωνικής μεταρρύθμισης, αλλά έχει κατηγορηθεί συχνά για υποκίνηση τζιχαντιστικής βίας τις τελευταίες δεκαετίες. Το Ισραήλ κάποτε επέτρεψε στην ομάδα να αναπτυχθεί ως ισλαμιστικό αντίβαρο στην πιο κυρίαρχη και κοσμική Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

Σε μία από τις πρώτες, διαβόητες προσπάθειες του Ισραήλ να διαλύσει τη Χαμάς, το 1992, απέλασε 415 από τους ηγέτες και τους συμμάχους του, ρίχνοντάς τους σε μια ουδέτερη ζώνη κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου. Κατά τη διάρκεια των μηνών πριν από την επιστροφή τους, έχτισαν μια συμμαχία με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, την πιο ισχυρή πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από το Ιράν στην περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ καταδικάζουν τόσο τη Χεζμπολάχ όσο και τη Χαμάς ως τρομοκρατικές οργανώσεις.

Μια σειρά από ισραηλινές δολοφονίες πολιτικών, στρατιωτικών και θρησκευτικών ηγετών της Χαμάς απέτυχαν επίσης να αποδυναμώσουν την ομάδα. Κέρδισε τον έλεγχο της Γάζας στις ελεύθερες παλαιστινιακές εκλογές το 2006 και στη συνέχεια έδιωξε τον πιο μετριοπαθή αντίπαλό της, την Παλαιστινιακή Αρχή, σε μια αιματηρή σύγκρουση τον επόμενο χρόνο. Το Ισραήλ πολέμησε άλλους τρεις πολέμους στη Γάζα με στόχο τη Χαμάς, μεταξύ του 2008 και της τρέχουσας κρίσης.

Οι επιχειρήσεις της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, των Ταξιαρχιών Qassam, παραμένουν αδιαφανείς. Οι μονάδες σχεδιάστηκαν για να συνεχίσουν να λειτουργούν ακόμα κι αν το Ισραήλ κατέστρεφε τμήματα.

Χωρισμένες γεωγραφικά, οι πέντε κύριες ταξιαρχίες της βρίσκονταν στη βόρεια Γάζα, την Πόλη της Γάζας, την Κεντρική Γάζα και σε δύο νότιες πόλεις, το Khan Younis και τη Rafah.

Τα περισσότερα από τα επίλεκτα στρατεύματα βρίσκονταν στις δύο βόρειες ταξιαρχίες, οι οποίες αποτελούν περίπου το 60% της δύναμης, εξήγησε ένας Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς κανονισμούς. Περίπου οι μισοί από αυτούς σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, συνελήφθησαν ή διέφυγαν νότια, ισχυρίστηκε ο ίδιος.

Για το Ισραήλ, ο στόχος είναι πρώτα να διαλύσει την κυβέρνηση, μετά να διαλύσει τους μαχητές και να εξαλείψει τους διοικητές και τους βασικούς υφισταμένους τους, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.

Οι Ταξιαρχίες Qassam χωρίζονται σε τάγματα, με ακόμη μικρότερες μονάδες να υπερασπίζονται μεμονωμένες γειτονιές. Άλλα εξειδικευμένα τάγματα περιλαμβάνουν μια αντιαρματική μονάδα, μια μονάδα κατασκευής σήραγγας και μια πτέρυγα αέρα της οποίας τα drones και τα αλεξίπτωτα πλαγιάς ήταν σημαντικό στοιχείο της αιφνιδιαστικής επίθεσης στις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με αναλυτές και πρώην αξιωματούχους του στρατού και των πληροφοριών.

Η Ταξιαρχία Νούχμπα, που αποτελείται από περίπου 1.000 εξαιρετικά εκπαιδευμένους μαχητές, φαίνεται επίσης να διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στις 7 Οκτωβρίου. Η προσπάθεια εξάλειψης της Χαμάς ολοκληρωτικά θα απαιτούσε μάχη από δρόμο σε δρόμο και σπίτι σε σπίτι, και το Ισραήλ δεν έχει τόσο χρόνο όσο και προσωπικό, δήλωσε ο Έλιοτ Τσάπμαν, αναλυτής Μέσης Ανατολής με την Janes, μια εταιρεία αμυντικών αναλύσεων.

«Χρειάζεται το σενάριο της επόμενης μέρας».

Στην καλύτερη περίπτωση, το Ισραήλ μπορεί πιθανώς να περιορίσει τη Χαμάς, καταλήγουν οι ειδικοί. Αλλά ακόμα κι αν το Ισραήλ κατάφερνε με κάποιο τρόπο να διαλύσει την ομάδα στη Γάζα, εξακολουθούν να υπάρχουν μέλη της στη Δυτική Όχθη και στο εξωτερικό, σε μέρη όπως ο Λίβανος και η Τουρκία, που θα μπορούσαν να την αναζωογονήσουν.

«Ο σωστός τρόπος για να το σκεφτεί κανείς είναι να υποβαθμίσει την οργάνωση σε σημείο που να μην αποτελεί πλέον βιώσιμη απειλή», είπε ο Μαρκ Πολυμερόπουλος, ένας συνταξιούχος αξιωματικός της CIA που ειδικεύτηκε στην αντιτρομοκρατία στη Μέση Ανατολή.

«Δεν μπορείς να έχεις απλώς μια στρατηγική να σκοτώνεις τους πάντες», πρόσθεσε. «Πρέπει να έχεις αυτό το σενάριο της επόμενης μέρας».