Σύλλογος Σκαδιωτών-Μεσωτών Νάξου: Παρέμβαση για το σμυριδικό

Κυρίες και κύριοι,

με αφορμή το άρθρο 48, με τίτλο: «Μεταβίβαση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης της σμύριδας Νάξου», στο υπό συζήτηση και ψήφιση Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τίτλο: «Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις», έχουμε να σημειώσουμε τα εξής:

1. Συμπαρατασσόμαστε με το από 20.11.2023 ομόφωνο ψήφισμα του Συνδέσμου Σμυριδορυκτών Όρμου Λυώνα Νάξου, διά του οποίου οι σμυριδεργάτες αιτούνται αφ’ενός την λειτουργία για το έτος 2023 των ορυχείων σμύριδας, είτε με ευθύνη του Υπουργείου, όπως είχε συμβεί και παλαιότερα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 104 του Ν. 4964/2022, είτε με όποιον άλλον πρόσφορο τρόπο, και αφ’ετέρου την προσωρινή απόσυρση του επίμαχου άρθρου και την εκ νέου συζήτηση και διαβούλευση του θέματος με όλους τους εμπλεκομένους, από το νέο έτος.
2. Επισημαίνουμε ότι, για μία τόσο σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία, δεν προηγήθηκε καμία διαβούλευση ούτε με τους ίδιους τους σμυριδεργάτες και το συλλογικό τους όργανο, ούτε με τις τοπικές αρχές των 6 σμυριδοχωριών (Κόρωνος, Απείρανθος, Σκαδό, Μέση, Δανακός, Κεραμωτή), ενώ δεν συνεδρίασε γι’αυτό και το Δημοτικό Συμβούλιο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.
3. Τονίζουμε πως το σμυριδικό ζήτημα αφορά άμεσα τα έξι παραπάνω χωριά και, ασφαλώς, όλη την ορεινή Νάξο εν γένει. Η εξόρυξη της σμύριδας είναι συνυφασμένη με την ζωή των σμυριδοχωριών ήδη από τον 17ο αιώνα, όπως υποδεικνύει και η πλούσια σχετική βιβλιογραφία. Μάλιστα, ειδικά κατά την διάρκεια της Κατοχής, ακριβώς επειδή η σμύριδα ήταν η σχεδόν αποκλειστική απασχόληση των κατοίκων των χωριών, αλλά και λόγω της γεωμορφολογίας του τόπου, που δεν υποστηρίζει επαρκή αγροτοκτηνοτροφική δραστηριότητα, είχαμε τεράστιες απώλειες ανθρώπων από την πείνα, που έφτασαν το ¼ του τοπικού πληθυσμού, στην περίπτωση του Σκαδού και της Κορώνου.

4. Θεωρούμε ότι τα ζητήματα της εξόρυξης της σμύριδας, της λειτουργίας των σμυριδορυχείων, της διαχείρισης του λεγόμενου Εναέριου (δηλ. του εναέριου καλωδιωτού συστήματος μεταφοράς της σμύριδας), που αποτελεί Βιομηχανικό Μνημείο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την επιβίωση και τις προοπτικές ανάπτυξης των 6 σμυριδοχωριών και της ορεινής Νάξου συνολικά. Ένα τέτοιο ζήτημα επιβάλλει διάλογο Πολιτείας, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σμυριδεργατών και κάθε άλλου εμπλεκομένου, καθώς και σύνθεση ιδεών και προτάσεων, και όχι μονομερείς και αιφνιδιαστικές ενέργειες.