«Σώστε τις παραλίες της Νάξου»: Κίνημα εναντίον της "κατάληψης" των παραλιών

 Η ανοιχτή επιστολή του κινήματος «Σώστε τις παραλίες της Νάξου»

Γινόμαστε επί σειρά ετών μάρτυρες πολλαπλών περιπτώσεων και συστηματικών παραβάσεων/αυθαιρεσιών από πλευράς επιχειρηματιών, στους οποίους έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα χρήσης κοινοχρήστων χώρων αιγιαλού και παραλίας από το Δήμο Νάξο ή το Ελληνικό Δημόσιο εν γένει όπως μέσω της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (είτε με απευθείας παραχώρηση λόγω ομορότητας είτε κατόπιν δημοπρασίας). Οι όροι των ανωτέρω παραχωρήσεων όπως και πληθώρα σχετικών διατάξεων παραβιάζονται συστηματικά και με διάφορους τρόπους, όπως:

• Με την κατάληψη μεγαλύτερης έκτασης δημόσιου χώρου από εκείνη που ορίζει η ΚΥΑ 38609 ΕΞ 2023 (ΦEK 1432/Β΄/10-03-2023) και επιτρέπουν οι σχετικές άδειες παραχώρησης απλής χρήσης κοινόχρηστων χώρων αιγιαλού και παραλίας (άρθρο 12, παράγραφος γ).

• Με την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, ομπρελών και ξαπλωστρών σε εμφανώς μεγαλύτερη πυκνότητα από την επιτρεπόμενη καθώς και σε απόσταση μικρότερη των πέντε μέτρων από την ακτογραμμή (άρθρο 12, παράγραφος γ).
• Με την πρόκληση ηχορύπανσης, καθώς η στάθμη θορύβου από μουσική υπερβαίνει το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο των 50 ντεσιμπέλ (παράρτημα 4, παράγραφος 5).

Κάποιοι επιπλέον φαίνονται να μην έχουν ούτε καν αιτηθεί τέτοιου δικαιώματος, αλλά να τοποθετούν πάραυτα τραπεζοκαθίσματα κλπ. στην παραλία.

Επίσης επιχειρηματίες εστίασης και ξενοδόχοι όπως και ιδιοκτήτες κατοικιών κι οικοπέδων παρεμποδίζουν την απρόσκοπτη πρόσβαση στις ακτές και την κοινή χρήση τους και επιπλέον καταστρέφουν κατά παράβαση του νόμου το φυσικό περιβάλλον που στην περίπτωση της Νάξου περιλαμβάνει σχεδόν αποκλειστικά προστατευόμενους οικοτόπους του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.

• Με τη δημιουργία μόνιμων/ημιμόνιμων κατασκευών στον αιγιαλό, την παραλία, τις αμμοθίνες (πατώματα, σκάλες, τοιχοποιία, πέργκολες, οικήματα, πινακίδες κλπ) κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας (παράρτημα 1 της ΚΥΑ),
• Με την αφαίρεση ακτόλιθων ή άλλων βράχων, βότσαλων, αμμοληψίες, “στρώσιμο” της αμμουδιάς, συνεχές βρέξιμο των αμμοθινών με γλυκό νερό για να δημιουργηθεί οδόστρωμα,
• Με την αφαίρεση βλάστησης μέσα στη θάλασσα (ποσειδωνίες) ή στην άμμο (κέδροι, αρμυρίκια),
• Με τη φύτευση ξενικών ειδών και την επακόλουθη εξουθένωση της τοπικής χλωρίδας
• Με το νυχτερινό φωτισμό της θάλασσας και του αιγιαλού
• Τέλος, καθιστούν όμορές τους παραλίες defacto ιδιωτικές, αποκλείοντας την πρόσβαση των πολιτών σε αυτές με αποτρεπτικές πινακίδες ή περιφράξεις.

Με εγκύκλιο του Αρείου Πάγου 10/2023, 4-5-2023, καθίσταται στους εισαγγελείς Πρωτοδικών της επικράτειας σαφές, όπως και κατ’ επέκταση στις αρχές και πολίτες του τόπου ότι «Η απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες, conditio sine qua non για το φετινό καλοκαίρι», υποστηρίζοντας και το δικό μας ανυποχώρητο αίτημα “προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν επιτρέπεται, ότι δεν επιτρέπουμε, την παραβίαση του [νόμιμου] προορισμού των κοινοχρήστων πραγμάτων και [ότι είναι απαραίτητο οι εισαγγελείς και αρχές] να ελέγχου[ν] διαρκώς αν η παραχώρηση για χρήση τμημάτων αυτών γίνεται για την άσκηση δραστηριοτήτων που ορίζει ο νόμος και που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού.”

Στην αδιάλειπτη πλέον υποβάθμιση των παραλιών της Νάξου από επιχειρηματίες κι ιδιοκτήτες όμορης γης, προστίθεται σειρά παραβάσεων και παραλείψεων και από επισκέπτες των παραλιών ή τις αρχές, όπως εκδηλώνονται:
• Με την αφαίρεση κοχυλιών και την παράνομη αλίευση προστατευόμενων ειδών,
• Με τη διάνοιξη δρόμων σε αμμοθίνες και στάθμευσης οχημάτων σε αμμοθίνες και λιμνοθάλασσες,
• Με τη διέλευση οχημάτων σε αμμοθίνες και αμμουδιές,
• Με τη ρίψη σκουπιδιών όλων των ειδών στις παραλίες και στη θάλασσα.

Η ανθρωπογενής συστηματική επιτάχυνση της διάβρωσης του εδάφους σε αιγιαλούς, αλλά και στην ενδοχώρα της Νάξου, και η υποβάθμιση του οικοσυστήματος του νησιού βρίσκει δυστυχώς πολλά χρόνια τώρα πολλούς τρόπους για να δημιουργηθεί με την ανοχή ή και υποστήριξη των αρχών. Όμως “[μ]ε ρητές διατάξεις του νυν ισχύοντος Ν. 2971/2001, η ευθύνη, η προστασία, η διαφύλαξη και η διαχείριση των [παραλιών, αιγιαλών και λιμνοθαλασσών] έχει ανατεθεί στο δημόσιο”, τονίζει προς κάθε κατεύθυνση ο Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου στην παραπάνω εγκύκλιο.

Θεωρούμε λοιπόν ότι παραβάσεις, όπως οι παραπάνω, προσβάλλουν το εκ του Νόμου κατοχυρωμένο δικαίωμά μας της χρήσης των δημόσιων, κοινοχρήστων αγαθών του αιγιαλού και της παραλίας καθώς και της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτούς. Σύμφωνα δε µε το άρθρο 15 της ΚΥΑ αριθµ. 38609 ΕΞ 2023 (ΦEK 1432/Β΄/10-03-2023) τέτοιες παραβάσεις θα έπρεπε να επιφέρουν τη µονοµερή ανάκληση των παραχωρήσεων από το ∆ηµόσιο. Γνωρίζουμε ότι προφανώς παραβιάζουν και πολλούς άλλους νόμους και ζητούμε τη διερεύνηση και υποστήριξη στη διαλεύκανση της νομικής πλευράς από τις αρμόδιες αρχές, όπως και την αυτεπάγγελτη ενέργεια τους σε περίπτωση περαιτέρω παραβάσεων. Τέλος, υποψιαζόμαστε ότι η συστηματική παραβατικότητα και υποβάθμιση των δημοσίων αγαθών συνιστούν παραβάσεις καθήκοντος από τις αρμόδιες αρχές και χρειάζονται ενδελεχή εισαγγελική παρέμβαση.

Με την παρούσα ανοικτή επιστολή αιτούμαστε από τις αρμόδιες αρχές να ενεργήσουν σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους και να προστατέψουν τις παραλίες του νησιού μας, προχωρώντας στους απαραίτητους ελέγχους, ώστε να εξαλειφθεί η ανομία, που παραβιάζει και την απόφαση του ΣΤΕ (ΣτΕ 3346/1999) σύμφωνα με την οποία, η κατά προορισμό χρήση των κοινόχρηστων χώρων αιγιαλού και παραλίας έγκειται στην «ελεύθερη και ανεμπόδιστη επίσκεψη, παραμονή, διέλευση και κολύμβηση» σε αυτούς.

Οι άμεσες ενέργειες των αρχών είναι απαραίτητες, αφενός για να προασπίσουν τα δημόσια/κοινά αγαθά, αφετέρου για να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στις Αρχές ενός ευνομούμενου κράτους, οι οποίες και οφείλουν να εφαρμόζουν τους νόμους.

Πιστεύουμε ότι πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα για τις παραλίες, όμως όχι μόνο καταστολής, προστίμων, ανακλήσεων αδειών και επιβολής της νομιμότητας, αλλά και έργα προστασίας, όπως:

• να απομακρυνθούν, αποξηλωθούν, κατεδαφιστούν οι παράνομες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές στις παραλίες και λιμνοθάλασσες,
• να επανατοποθετηθούν οι εκβραχισμένοι ακτόλιθοι,
• να αποκατασταθούν οι αμμοθίνες με νέα άμμο στη θέση της παράνομα ειλημμένης, ώστε να καλυφθούν τουλάχιστον οι ρίζες των δέντρων που εκτέθηκαν από την αμμοληψία,
• να κλείσουν οι δρόμοι πάνω στις αμμοθίνες,
• να περιφραχθούν οι αμμοθίνες και προστεθούν ενημερωτικές πινακίδες γι’ αυτές,
• να δημιουργηθούν υπερυψωμένα ξύλινα μονοπάτια πάνω τους,
• να προβλεθούν χώροι στάθμευσης κοντά στις παραλίες κι όχι πάνω στις αμμοθίνες και λιμνοθάλασσες,
• να πάψει η ρίψη αποβλήτων σε λιμνοθάλασσες και παραλίες,
• να υπογειοποιηθεί το δίκτυο της ΔΕΗ
• και να σταματήσουν όλες οι γεωτρήσεις που καταστρέφουν τον υδροφόρο ορίζοντα.

Σήμερα κιόλας πρέπει να ξεκινήσουν τα έργα για την προστασία του εδάφους, οι άνεμοι και οι βροχοπτώσεις θα ξεκινήσουν σύντομα. Αυτό αφορά όχι μόνο τις παραλίες αλλά και την ορεινή Νάξο που κάηκε τις τελευταίες μέρες σε μέγεθος καταστροφικό. Τα χιλιάδες στρέμματα που κάηκαν από ανθρώπινο χέρι, εντός δικτύου Natura2000, θα πρέπει να σημάνουν δώδεκα σε όλες τις αρμόδιες αρχές. Σε αυτό το σημείο θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους πυροσβέστες που κατάφεραν κι έσβησαν την πυρκαγιά από καρδιάς. Μας δίνουν ελπίδα ότι θα σταθούμε μια μέρα κι εμείς στο ύψος των περιστάσεων.

Κίνημα «Σώστε τις Παραλίες της Νάξου – Save the Beaches of Naxos NOW»

*φωτογραφία από την παραλία Πλάκα Νάξου: ABOVE