Αλλάζει η νίκη Ερντογάν τις σχέσεις του με τη Δυση;...

Ανάλυση των New York Times...

Το κατά πόσο η επανεκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα οδηγήσει σε βελτίωση των διεθνών σχέσεων της Τουρκίας, αναλύει ο επικεφαλής των ανταποκριτών των New York Times στην Ευρώπη, Στήβεν Ερλάνγκερ.

Ο Ερντογάν αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η... σφοδρή αντίθεσή του στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προεκλογική του εκστρατεία, όπως και η διαμεσολάβηση του ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο, έχοντας διατηρήσει καλές σχέσεις τόσο με τη Ρωσία, όσο και με την Ουκρανία.

Ο Ερντογάν, εκτιμά ο αναλυτής των ΝΥΤ, αναμένεται να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι: στο εσωτερικό θα διατηρήσει σκληρή στάση, ενώ στο εξωτερικό θα συνεχίσει να κρατά ισορροπίες ανάμεσα στους νατοϊκούς συμμάχους και την οικονομική του εξάρτηση από τη Ρωσία.

Ο Ερντογάν μετά τη νίκη του «αισθάνεται πιο ελεύθερος». Ως εκ τούτου, ενδέχεται να κινηθεί προς μια κατεύθυνση βελτίωσης των σχέσεων του με τις ΗΠΑ, αλλά και να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, όπως έκανε ήδη με τη Φινλανδία, ίσως μάλιστα πριν από την ετήσια σύνοδο κορυφής της συμμαχίας τον Ιούλιο.

Από την πλευρά του, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, θα επισκεφθεί αυτή την εβδομάδα τόσο τη Σουηδία, όσο και τη Φινλανδία. Με τις επισκέψεις αυτές επιδιώκεται να σταλεί ένα σαφές μήνυμα στην Άγκυρα.

Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μπορεί να ωφελήσει τον Ερντογάν: Ενδέχεται να ξεκλειδώσει την πώληση αμερικανικών F-16 και την αναβάθμιση των παλαιότερων μοντέλων που ήδη διαθέτει η Τουρκία. Αυτές οι πωλήσεις έχουν μπλοκαριστεί από το Κογκρέσο, όπου πολλοί βουλευτές έχουν εξοργιστεί για τους δεσμούς του Ερντογάν με τη Ρωσία, την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 και την καταστολή των διαφωνούντων στο εσωτερικό.

«Η νίκη του έχει ιδιάζουσα σημασία για την τουρκική κοινωνία, αλλά δεν είναι ενοχλητική για τις διεθνείς σχέσεις», δήλωσε ο Ιαν Λέσερ, ειδικός για την Τουρκία, διευθυντής του γραφείου του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ στις Βρυξέλλες. «Δεν βλέπω να χειροτερεύει μια ήδη προβληματική σχέση», προσθέτει.

Η ανάλυση των ΝΥΤ, αφού επισημαίνει τη σημασία της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ, σημειώνει το πόσο απρόβλεπτος και αυταρχικός είναι ο Ερντογάν, την ώρα μάλιστα που βασίζεται στη Ρωσία για ενέργεια, εμπόριο και την ενδυνάμωση της τουρκικής λίρας.

Υπενθυμίζει ότι αρνήθηκε να επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα ή στον Βλαντιμίρ Πούτιν, σε αντίθεση με τους δυτικούς συμμάχους. Ταυτόχρονα, ωστόσο, η Τουρκία παρείχε στην Ουκρανία στρατιωτικά drones και υπήρξε σημαντικός ο ρόλος της στη συμφωνία για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών. Η Αγκυρα, επίσης, ήταν ο πρώτος οικοδεσπότης των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Η στρατιωτική κατοχή σε κομμάτι της βόρειας Συρίας προβληματίζει επίσης τους συμμάχους. Ενώ τα τουρκικά στρατεύματα έχουν προστατεύσει ορισμένους θύλακες αντιφρονούντων της Συρίας, ο Ερντογάν έχει εμπλακεί ταυτόχρονα σε μια προσέγγιση με τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ο Ερντογάν θέλει τη βοήθειά του για να περιορίσει τους Κούρδους, αλλά και να να ανοίξει τον δρόμο της επιστροφής στους περίπου 4 εκατ. Σύρους πρόσφυγες, που η Τουρκία φιλοξενεί στο όνομα της ισλαμικής αλληλεγγύης.

Ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να απογοητεύσει όσους ελπίζουν σε μια πιο δυτική Τουρκία, ειδικά δε τη στιγμή που δεν είναι ο μόνος σύμμαχος που γίνεται όλο και πιο αυταρχικός. Η Ουγγαρία και η Σερβία κάνουν το ίδιο, και η Πολωνία, αν και είναι έντονα αντι-ρωσική, υπονομεύει το κράτος δικαίου, την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και την ελευθερία του Τύπου.

Η επανεκλογή Ερντογάν «θα ανοίξει μια ευρύτερη συζήτηση για το πώς συνεργαζόμαστε με συμμάχους και στρατηγικούς εταίρους με τους οποίους έχουμε φθίνουσες σχέσεις και η Τουρκία δεν θα είναι η μόνη», είπε ο κ. Λέσερ. «Η Ευρώπη θα πρέπει να βρει νέους τρόπους για να συνεργάζεται καλύτερα με τις ντόπιες κοινωνίες», συμπλήρωσε.

Αυτή η απομάκρυνση της Τουρκίας από τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος δικαίου συνεπάγεται μηδενική πρόοδο όσον αφορά στις -ήδη παγωμένες- ενταξιακές συνομιλίες της Άγκυρας με την Ε.Ε.

Η Νάταλι Τότσι, διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Ιταλίας, τόνισε ότι «είναι ένα είδος ανακούφισης – μια νίκη της αντιπολίτευσης θα σήμαινε ότι οι Βρυξέλλες θα έπρεπε να λάβουν σοβαρότερα υπόψη τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης των συμφωνιών για τα τελωνεία και τις βίζες». 

Οι ανάγκες στο εσωτερικό είναι πιθανό να επηρεάσουν τις γεωπολιτικές κινήσεις του Ερντογάν. Ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός και η αύξηση των κρατικών δαπανών πριν από τις εκλογές έχει οξύνει την πίεση.

Ο Εμρέ Πεκέρ, ο οποίος μελετά την Τουρκία για την Eurasia Group, θεωρεί πως ο Ερντογάν θα σκληρύνει τη στάση του στο εσωτερικό, με στόχο να περιορίσει τη δυναμική της αντιπολίτευσης ενόψει των εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης, το προσεχές έτος. «Οι οικονομικές δυσκολίες σημαίνουν ότι ο κ. Ερντογάν θα είναι πιο προσεκτικός στο εξωτερικό», τόνισε ο ίδιος, συμπληρώνοντας: «Δεν θα αντέξει οικονομικά αν “ξεκολλήσουν οι τροχοί”».

Ο Μαρκ εσπερ, πρώην υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, δήλωσε ότι το «πράσινο φως» της Τουρκίας για τη Σουηδία θα είναι το κλειδί για καλύτερες σχέσεις.

Η εβελιν Φάρκας, πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και τώρα εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Μακέιν, δήλωσε: «Εάν η Σουηδία δεν γίνει αποδεκτή το συντομότερο δυνατό, αυτό θα αποδυναμώσει την ισχυρή απάντησή μας στην επιθετικότητα της Ρωσίας και ο Πούτιν θα το εκλάβει ως νίκη».