Ποιος φοβήθηκε τον Ευάγγελο Βενιζέλο κι «έστησε» την αποπομπή του

Ποιος φοβάται τον Ευάγγελο Βενιζέλο; Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό και ακόμη λιγότερο λογοτεχνικό. Η απάντηση, η οποία είναι ελάχιστα προφανής, θα εξηγούσε τον πραγματικό λόγο της ωμής, ίσως και προσχεδιασμένης, αποπομπής του από το Κίνημα Αλλαγής. Μόνο που το ερώτημα για να είναι ολοκληρωμένο χρειάζεται να συμπληρωθεί: Ποιος φοβάται τον Ευάγγελο Βενιζέλο στην επόμενη Βουλή; Και τότε ο καθένας μπορεί να κάνει τις δικές του σκέψεις για τη στάση της Φώφης Γεννηματά, η οποία σε τρεις διαδοχικές τηλεοπτικές συνεντεύξεις της αλλά και στην κοινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και του Πολιτικού Συμβουλίου δεν κατάφερε να προφέρει στα στελέχη και στους ψηφοφόρους του κόμματος μια πειστική αιτιολόγηση της απόφασής της.

Ο κ. Βενιζέλος, όμως, στην τελευταία ιστορική ομιλία του στη Βουλή, την Πέμπτη, την οποία εκφώνησε συναισθηματικά φορτισμένος, προσδιόρισε με ακρίβεια τα διακυβεύματα της επόμενης βουλευτικής περιόδου. Τη διαφύλαξη του κύρους του Κοινοβουλίου, από όλα τα κόμματα. «Στις κοινοβουλευτικές συζητήσεις και στα πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων συμπυκνώνεται η αγωνία, η εμπειρία, τα επιτεύγματα, οι ήττες και οι νίκες του έθνους. Είναι το corpus του συνολικού κεκτημένου του τόπου» είπε.

Την αποφυγή μετάλλαξης της δημοκρατίας από φιλελεύθερη σε αυταρχική δημοκρατία, κίνδυνος που απειλεί ολόκληρη την Ευρώπη και «εκκινεί πάντα ως κρίση του Κοινοβουλίου και του κοινοβουλευτισμού». Την αναθεώρηση του Συντάγματος, την αποκατάσταση του κύρους των θεσμών, της Δικαιοσύνης, των ανεξάρτητων Αρχών, της Δημόσιας Διοίκησης. Την υιοθέτηση, με την ευρύτερη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση, «ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης, ενός νέου κοινωνικού και εθνικού συμβολαίου με μια κοινωνία που αντιλαμβάνεται την ανάγκη των μεταρρυθμίσεων και δεν τις αντιμετωπίζει φοβικά, αλλά φιλικά, γιατί αφορούν και στηρίζουν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα».

Καθοδηγούσε πολιτικά το ΚΙΝΑΛ και τη ΝΔ

Αναφέρθηκε επίσης στην υπόθεση Novartis, την οποία χαρακτήρισε «τραγική σκευωρία», και επισήμανε ότι οι αναφορές του Αντιεισαγγελέως του Αρείου Πάγου, Ιωάννη Αγγελή, και οι μηνύσεις που υπεβλήθησαν από προστατευόμενο μάρτυρα κατά προστατευμένων μαρτύρων δεν μπορούν να μείνουν αναπάντητες. «Είναι ευτύχημα ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας δεν καθιστά επιεικέστερα τα άρθρα 134 και 239, που είναι κρίσιμα για τη διερεύνηση της σκευωρίας αυτής» επισήμανε.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κ. Βενιζέλος το προηγούμενο διάστημα καθοδηγούσε πολιτικά το Κίνημα Αλλαγής συχνά και τη Νέα Δημοκρατία, με τις παρεμβάσεις του εντός και εκτός Βουλής. Αποτελεί παράδοξο ότι στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναγνώρισαν την προσφορά του σε μια κρίσιμη περίοδο που η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ ήταν αμφίβολη· ότι υπουργοί και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ χειροκρότησαν την τελευταία του ομιλία στη Βουλή, παρότι υπήρξε ο πιο σφοδρός πολέμιός τους. Και ότι για την ηγεσία του δικού του κόμματος ήταν απλώς κάποιος ο οποίος είχε «διαφορετική γραμμή».

Τα κριτήρια για την επιλογή του επικεφαλής στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΚΙΝΑΛ ήταν «καθαρά πολιτικά και καθόλου προσωπικά» διευκρίνισε η πρόεδρος του κόμματος, η οποία απείλησε με διαγραφή τυχόν αντιφρονούντες, προειδοποιώντας ότι «αυτή είναι μόνο η αρχή!». Η απειλή αποδείχτηκε περιττή.

Η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ έκανε, όπως είπε, «μια επιλογή διεύρυνσης και ανανέωσης. Ενας πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ δεν σηματοδοτεί το νέο και τη διεύρυνση σε έναν νέο φορέα όπως το ΚΙΝΑΛ. Δεν είθισται σε κανέναν πολιτικό χώρο να ηγούνται στα ψηφοδέλτια οι πρώην πρόεδροι» δήλωσε.

Δεν είναι δυνατόν η κυρία Γεννηματά να αγνοεί ή να λησμονεί ότι στην πρόσφατη πολιτική ιστορία του τόπου: Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ως πρώην πρόεδρος της ΝΔ, τοποθετήθηκε δύο φορές στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος, το 1985 και το 1989 (δηλαδή μέχρι τον θάνατό του, καθώς απεβίωσε τον Ιανουάριο του 1990). Ο Μιλτιάδης Εβερτ, επίσης ως πρώην πρόεδρος της ΝΔ, ηγήθηκε τρεις αλλεπάλληλες φορές του ψηφοδελτίου Επικρατείας του κόμματος (2000, 2004, 2007). Στο ΚΚΕ αντιστοίχως, η πρώην γενική γραμματέας του κόμματος Αλέκα Παπαρήγα ήταν επικεφαλής στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας στις εκλογικές αναμετρήσεις του Ιανουαρίου 2015 και του Σεπτεμβρίου 2015. «Ετσι συμπεριφέρονται στους πρώην προέδρους τους τα κόμματα με παράδοση και υπόσταση, όχι τα κόμματα του τυχοδιωκτισμού» σχολίαζε παλαιό στέλεχος του εκσυγχρονιστικού μπλοκ, έναν χώρο συνυφασμένο με την ίδρυση του ΠαΣοΚ ο οποίος αφήνεται στην τύχη του χάριν κάποιων, απροσδιόριστων, «απογοητευμένων ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ».

Οταν η ίδια ήθελε το Επικρατείας

Η κυρία Γεννηματά ανέλαβε προσωπικά το ρίσκο της επιλογής της, είτε πετύχει είτε αποτύχει. Η ίδια ωστόσο δεν ήταν υπεράνω του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠαΣοΚ στο οποίο αξίωσε, φοβούμενη τη μάχη του σταυρού, να ηγηθεί το 2012, όταν για την πρώτη θέση επελέγη ο Πύρρος Δήμας (εκείνη τοποθετήθηκε στη δεύτερη και εξελέγη στις εκλογές του Μαΐου αλλά όχι του Ιουνίου). Ούτε έκανε… αριστερή αντίσταση στη συγκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, στην οποία μετά από δικό της αίτημα για υπουργοποίηση τοποθετήθηκε στη θέση της αναπληρώτριας υπουργού Εθνικής Αμυνας μέχρι τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Η συμμετοχή του ΠαΣοΚ σε συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και τη ΔΗΜΑΡ δεν ήταν προσωπική απόφαση του κ. Βενιζέλου, αλλά προήλθε από ομόφωνη απόφαση της ΚΟ του κόμματος, όπως και η παραμονή στην κυβέρνηση μόνο με τη ΝΔ μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ.

Ο κ. Βενιζέλος εξελέγη πρόεδρος του ΠαΣοΚ τον Μάρτιο του 2012. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους το όνομά του ενεπλάκη στην υπόθεση της «λίστας Λαγκάρντ» εξαιτίας ενός φορητού ηλεκτρονικού αρχείου το οποίο, την περίοδο που ήταν υπουργός Οικονομικών, του είχε παραδώσει ο Ιωάννης Διώτης, χωρίς να του διευκρινίσει ακριβώς το περιεχόμενό του. Αμέσως ο κ. Βενιζέλος έγινε στόχος του ΣΥΡΙΖΑ για το «στικάκι που είχε ξεχάσει στο συρτάρι του» προκειμένου να παίξει προεκλογικά παιχνίδια. Στο βιβλίο του «Game over», ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου έχει αποκαλύψει ότι την περίοδο της Προανακριτικής Επιτροπής «υψηλά ιστάμενα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μου ζήτησαν ευθέως να τους δώσω στοιχεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν κατά του Βενιζέλου». Μέχρι να ξεκαθαρίσει ότι ο κ. Βενιζέλος δεν είχε καμία εμπλοκή στην υπόθεση, η κυρία Γεννηματά, η οποία τότε ήταν εκπρόσωπος Τύπου του ΠαΣοΚ, σπανίως πατούσε το πόδι της στα γραφεία του κόμματος, κρατώντας αποστάσεις ασφαλείας, ενώ κορυφαία στελέχη του ΠαΣοΚ είχαν ορίσει κρυφά τον διάδοχό του!

Η στοχοποίηση: Από το PSI έως τη Novartis

Η στοχοποίηση του κ. Βενιζέλου από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει προηγούμενο. Από τις λοιδορίες για τη «θωρακισμένη Μερσεντές», η οποία αναδείχθηκε σε σύμβολο του παρηκμασμένου παλαιού συστήματος και έπειτα σε αντικείμενο του πόθου κορυφαίων υπουργών της σημερινής κυβέρνησης, μέχρι τα υποβρύχια και το «αμαρτωλό PSI». «Σκάνδαλα» για τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Πάνος Καμμένος τον κατακεραύνωναν στη Βουλή αλλά όταν οι υποθέσεις έφτασαν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, ο Αλέξης Τσίπρας χωρίς καμία συστολή του ζήτησε να υπερασπιστεί εκείνος το Ελληνικό Δημόσιο – ακόμη καταθέτει ο κ. Βενιζέλος.

Οταν σχηματίστηκε η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ τον Σεπτέμβριο του 2015 ο κ. Καμμένος αξίωσε από την κυρία Γεννηματά «να διώξει το βαρίδι τον Βενιζέλο» αν θέλει να διευκολυνθεί η συμμετοχή του ΠαΣοΚ στην κυβέρνηση. Ισως ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ να είχε μάθει τον καβγά Γεννηματά – Βενιζέλου στην ΚΟ του κόμματος, όταν τον Ιούλιο, μετά τη συνθηκολόγηση του κ. Τσίπρα με τους δανειστές και τις συναντήσεις του με τους πολιτικούς αρχηγούς, τους διαβεβαίωνε ότι αν ψηφίσουν τη συμφωνία δεν θα προκαλέσει πρόωρες εκλογές. Ο κ. Βενιζέλος επέμενε ότι απαιτούνταν έγγραφη και θεσμική δέσμευση, η κυρία Γεννηματά αρκούνταν στις προφορικές διαβεβαιώσεις του Πρωθυπουργού και στο τέλος ο πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ εξερράγη. «Δεν θα σε αφήσω να πας το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον Λαλιώτη!» είπε και πρόσθεσε ότι δεν θα συμμετάσχει ξανά στις συνεδριάσεις παρά μόνο αν προκύψει κάτι σημαντικό.

Τον Μάρτιο του 2018 όταν η συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ άρχιζε να παραπαίει, ο Πάνος Σκουρλέτης άνοιξε ξανά την πόρτα της συνεργασίας με το ΚΙΝΑΛ θέτοντας ως όρο να απαλλαγεί από «τα βαρίδια του παρελθόντος» και ονοματίζοντας τους Ευ. Βενιζέλο και Ανδρέα Λοβέρδο. Τι μήνυμα στέλνει η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ στη βαθιά αντι-ΣΥΡΙΖΑ βάση του κόμματος προσφέροντας στους εχθρούς του κ. Βενιζέλου την κεφαλή του επί πίνακι; Και τι παρακαταθήκη δημιουργεί για την ίδια;

Στις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014, όταν η Ελιά-Δημοκρατική Παράταξη πήρε ποσοστό 8,04%, η κυρία Γεννηματά – μαζί με τον Θάνο Μωραΐτη, ο οποίος στις 3 Ιανουαρίου 2015 προσχώρησε στο ΚΙΔΗΣΟ, το κόμμα που ίδρυσε ο κ. Παπανδρέου διασπώντας το ΠαΣοΚ έναν μήνα πριν από τις βουλευτικές εκλογές και προσφάτως έγινε υφυπουργός Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ – πρωτοστατούσε στις διαμαρτυρίες. «Δεν μας αρκεί το 8%!» έλεγε απαξιώνοντας την προσπάθεια, παρότι γνώριζε ότι η πλευρά Παπανδρέου έκανε λευκή απεργία. Στις φετινές εκλογές για την Ευρωβουλή, η κυρία Γεννηματά ως επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής, χωρίς εσωκομματική αμφισβήτηση και με τον κ. Παπανδρέου να έχει επιστρέψει, έλαβε ποσοστό 7,72%.

ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΣΤΟ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Η ρήξη εκκολαπτόταν επί μήνες

Η ρήξη με τον πρώην πρόεδρο του ΠαΣοΚ δεν ήταν ξαφνική, εκκολαπτόταν επί μήνες. Τουλάχιστον από το τέλος του 2018, όταν η κυρία Γεννηματά συναντήθηκε με τον κ. Βενιζέλο και εκείνος της ανακοίνωσε ότι δεν θα είναι υποψήφιος στη Α’ Θεσσαλονίκης. Η αντιπρόταση που του έγινε ήταν να ηγηθεί στο ευρωψηφοδέλτιο αν ο Πρωθυπουργός αποφάσιζε να μη χρειάζεται σταυρό ο επικεφαλής. Ο κ. Βενιζέλος της απάντησε ότι δεν ενδιαφέρεται. Αντιστοίχως, το ψηφοδέλτιο Επικρατείας αντιμετωπίστηκε ως πεδίο εσωκομματικών διευθετήσεων. Στις αρχές του 2019 ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος δήλωσε ότι του προτάθηκε να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, «αρκεί να καταψηφίσω τη Συμφωνία των Πρεσπών», πράγμα που διέψευσε το Κίνημα Αλλαγής. Τότε η κυρία Γεννηματά ήταν μόνη της απέναντι στους Σταύρο Θεοδωράκη, Θ. Θεοχαρόπουλο, Γιώργο Καμίνη και Γιώργο Παπανδρέου, οι οποίοι ήθελαν να ψηφίσουν τη Συμφωνία των Πρεσπών.Ο κ. Καμίνης τον Μάρτιο του 2018, τέσσερις μήνες μετά τις εσωκομματικές εκλογές για την ηγεσία του ΚΙΝΑΛ, στις οποίες τερμάτισε τρίτος με ποσοστό 13,8% έναντι 41,2% που έλαβε η κυρία Γεννηματά, δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξή του για το Μακεδονικό: «Η πληγή αυτή πρέπει να κλείσει. Θα υποστηρίξω έναν συμβιβασμό με σύνθετη ονομασία. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τον όρο «Μακεδονία», αρκεί να μην κρύβει αλυτρωτικές βλέψεις. Το όνομα «Νέα Μακεδονία» θα ήταν μια πολύ καλή λύση». Η κυρία Γεννηματά στηρίχθηκε στις απόψεις Βενιζέλου για να περάσει τη γραμμή ότι «η Συμφωνία των Πρεσπών δεν εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα» και τώρα βασίζεται στις απόψεις Καμίνη για να διευρύνει το αριστερό ακροατήριο.

Οι φόβοι και το δίλημμα πολλών στελεχών

Με τέτοια ιστορία προσωπικής ασυνέπειας, φαντάζει παράδοξη η περιχαράκωση του ΚΙΝΑΛ και η καθαρότητα των θέσεων που επιχειρεί να επιβάλει η επικεφαλής του. Ο χαρακτηρισμός «ΚΚΕ του Κέντρου», τον οποίο χρησιμοποίησε ο πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ στη συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι, αντανακλά τον μύχιο φόβο και το δίλημμα πολλών στελεχών για την εξέλιξη του κόμματος. Να παλέψουν για να μην είναι  αυτοδύναμη η ΝΔ, άρα για να έχουν ρυθμιστικό ρόλο στην επόμενη κυβέρνηση, ή να επενδύσουν στη αυτοδυναμία της ΝΔ, μένοντας στην αντιπολίτευση, δίπλα σε έναν ισχυρότερο ΣΥΡΙΖΑ που απειλεί να τους εξαφανίσει;

Η απάντηση δεν αφορά πλέον τον κ. Βενιζέλο, ο οποίος κράτησε για τον εαυτό του τον ρόλο του «ενεργού και μάχιμου πολίτη». Και την πεποίθηση ότι σε ένα κόμμα που πάντα τον αντιμετώπιζε σαν ξένο σώμα, εξαιτίας των συνθηκών ένταξής του σε αυτό την περίοδο του «βρώμικου ’89», η παθητική αντίσταση μπορεί να αποδειχθεί το πιο αποτελεσματικό όπλο.