«Ελα Αλέκο. Ξέρεις πόσο βούλιαξαν οι τράπεζες;»

Μερικά νούμερα που μπορεί να μην ενδιαφέρουν την κυβέρνηση αλλά έτσι είναι.

3 Αυγούστου 2015. Επαναλειτουργεί το Χρηματιστήριο μετά το χάος που προκάλεσε το δημοψήφισμα και οι κλειστές τράπεζες. Πτώση πάνω από 16% και ο γενικός δείκτης στις 668 μονάδες. Σε μια περίοδο απόλυτης καταστροφής δηλαδή όπου κανείς δεν ήξερε αν η χώρα θα μείνει στο ευρώ ή όχι.

Χθες, σε μια χώρα που έχει βγει από τα μνημόνια, που η οικονομία βρίσκεται σε άνθηση (κατά την κυβέρνηση), που συρρέουν επενδυτές, που υπάρχουν υπερπλεονάσματα, ο γενικός δείκτης έκλεισε στο… διαβολικό 666 μονάδες. Κάτω κι από το χάος του 2015.

«Ελα Αλέκο, ξέρει πόσο κατέρρευσαν οι τραπεζικές μετοχές;» θα μπορούσε να είναι το ερώτημα που θα απηύθυνε το συμπαθές σκυλάκι της διαφήμισης στον υπουργός Επικρατείας, εποπτεύων τις τράπεζες Αλέκο Φλαμπουράρη. Ισως και στον άλλο Αλέκο, τον Αλέξη Τσίπρα που ακόμη και τώρα αντιμετωπίζει μια εν δυνάμει κρίση με θεωρίες συνωμοσίας.

Αντί να δει τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν στην οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα, χθες απέδωσε το κραχ στα δημοσιεύματα του Bloomberg ή στη… διεθνή κερδοσκοπία. Η ίδια θεωρία δηλαδή που χρησιμοποιούσε και το 2015, όταν μετά του Γιάνη Βαρουφάκη έκαναν το ένα μετά το άλλο τα εγκληματικά λάθη που οδήγησαν στο τρίτο μνημόνιο.

Κάνουν χθες έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τον πρωθυπουργό να καλεί τον Γιάννη Δραγασάκη, τον Αλέκο Φλαμπουράρη, τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον Δημήτρη Λιάκο. Σκοπός ήταν να αποτιμήσουν την κατάσταση και να ανακοινώσουν ότι τα θεμελιώδη μεγέθη δεν δικαιολογούν τη μεγάλη πτώση των τραπεζικών μετοχών. Και καταλήγουν: «Ως εκ τούτου η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι η κατάσταση οφείλεται σε κερδοσκοπικές πιέσεις και για τον λόγο αυτό παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού. Μην ξεχνάμε, του Θανάση Καρτερού είναι η ανακοίνωση, αλλά μην του χρεώνουμε την ασχετοσύνη, κατ’ εντολήν έγινε προκειμένου να ησυχάσει η αγορά ή κατ’ άλλους, να «κουκουλωθεί» η υπόθεση που έχει πολύ βάθος.

Αναφέρεται τέλος στην ανακοίνωση ότι «σε διαρκή επικοινωνία και συνεργασία με το ΤΧΣ και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών προωθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο παρεμβάσεων, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την περαιτέρω μείωση των κόκκινων δανείων και την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών, που θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα».

Ποιοι θα ελέγχουν;

Φήμες λένε ότι το Μαξίμου έχει δώσει εντολή στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να είναι σε εγρήγορση και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο Χρηματιστήριο. Την ίδια διοίκηση της ΕΚ με επικεφαλής τους κ. Γκότση και Τρουλινό, οι οποίοι είναι επιλογές των κ. Δραγασάκη και Παππά και πρόσφεραν τεράστιο… έργο στην υπόθεση της Folli Follie. Η Επιτροπή που έβλεπε τα σκάνδαλα να περνούν και δεν παρενέβη ποτέ.

Εχει ενδιαφέρον στη ανακοίνωση ότι η κυβέρνηση λέει ότι συνεργάζεται με το ΤΧΣ και με Ένωση Ελληνικών Τραπεζών για τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν ώστε να μειωθούν τα κόκκινα δάνεια και να εξυγιανθούν τα χαρτοφυλάκια.

Για την κυβέρνηση, για το Μαξίμου, ο βασικός θεσμικός φορέας, αυτός που ελέγχει το τραπεζικό σύστημα, δηλαδή η Τράπεζα της Ελλάδος, δεν υπάρχει απλά στη χώρα αυτή.

Η αντιπαλότητα με τον Γιάννη Στουρνάρα «τυφλώνει» την κυβέρνηση κι αντί να συνεργάζεται μαζί του, δεν τον καλεί καν σε σύσκεψη για τις τράπεζες. Και θα συνεργάζεται μόνο με την Ενωση Ελληνικών Τραπεζών. Δηλαδή με τις διοικήσεις των τραπεζών για να μειώσουν τα κόκκινα δάνειά τους, κι όχι με τον κεντρικό τραπεζίτη, επειδή είναι εχθρός τους. Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά, σε καμιά χώρα του κόσμου δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό.

Η κυβέρνηση αντί να κάνει την αυτοκριτική της, παίζει και πάλι επικοινωνιακά παιχνίδια. Ηταν αυτή που άφησε επιχειρήσεις και τράπεζες έρμαια των αγορών, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν προειδοποιήσεις ότι η λεγόμενη «καθαρή έξοδος» αυτή την ώρα θα κάνει τεράστια ζημιά.

Τράπεζες που πηγαίνουν να δανειστούν από τις αγορές και τους ζητείται ομόλογο με τοκογλυφικό επιτόκιο 11% είναι εκ των πραγμάτων αθωράκιστες και χωρίς δυνατότητα να πετύχουν φθηνό δανεισμό.

Προειδοποιήσεις

Στις 2 Ιουλίου στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική ο κεντρικός τραπεζίτης, έλεγε ότι τα πλεονάσματα μέχρι το 2060 μόνο πετρελαιοπαραγωγές χώρες θα πετύχαιναν ενώ για τις τράπεζες τόνιζε: «Θα πρέπει να επιταχύνουν τις διαδικασίες μείωσης των κόκκινων δανείων προκειμένου να ξεπεράσουν τους στόχους που είχαν τεθεί. Υπενθυμίζεται, ότι οι τράπεζες υπέβαλαν στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2017 αναθεωρημένους στόχους για τη μείωση των κόκκινων δανείων. Ο στόχος για το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στο τέλος του 2019 τίθεται σε 64,6 δισ. ευρώ (από 66,4 δισ. ευρώ που ήταν αρχικά).

Ωστόσο, παρά την αναμενόμενη μείωση του υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 35,2% στο τέλος του 2019 (από 33,9% που ήταν ο αρχικός στόχος), εξαιτίας της αναθεώρησης προς τα κάτω των εκτιμήσεων για το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και της διενέργειας αυξημένων διαγραφών και πωλήσεων δανείων.

Στις 31 Ιουλίου ο Γ. Στουρνάρας έλεγε στους Financial Times ότι «οι αγορές κρατούν στάση αναμονής» περιμένοντας να δουν αν η Ελλάδα θα τηρήσει τη δέσμευσή της για εφαρμογή επιπλέον μέτρων μετά τη λήξη του προγράμματος στις 20 Αυγούστου.

Σύμφωνα με τον διοικητή, θα ήταν λάθος να θεωρηθεί ότι η συμφωνία για την ελάφρυνση χρέους που επετεύχθη στο Eurogroup του Ιουνίου θα είναι αρκετή για να διαβεβαιώσει τους επενδυτές ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι ασφαλής επένδυση.

«Από τη στιγμή που θα είμαστε μόνοι μας, οι αγορές θα έχουν μια αυστηρή προσέγγιση. Θέλουν να δουν πώς θα συμπεριφερθούμε μετά τις 20 Αυγούστου» λέει χαρακτηριστικά ο διοικητής της ΤτΕ.

Όμως, αν ο διοικητής είναι «εχθρός» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, τι θα έλεγε κανείς για τον Συριζαίο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής ο οποίος στις 13 Μαίου χτυπούσε καμπανάκια;

«Η ελληνική οικονομία φαίνεται να ανακάμπτει, αλλά η ανάκαμψη είναι εύθραυστη και θα πρέπει να προστατευθεί, αποφεύγοντας ενέργειες που δημιουργούν αβεβαιότητες», έλεγε ο Κουτεντάκης, προειδοποιώντας προς κάθε κατεύθυνση για την ανάγκη «να διασφαλισθεί ότι η χώρα δεν θα ξαναβρεθεί σε παρόμοια κατάσταση».

Ειδικά για τις τράπεζες τόνιζε ότι είναι πρόκληση η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Κι αν δεν πίστευαν ούτε αυτόν τότε θα έπρεπε να διαβάσουν την ανακοίνωση του SSM που προειδοποιούσε τον Ιούλιο για τα κόκκινα δάνεια. Αλλά και του ΔΝΤ που πριν από λίγα 24ωρα διέρρεε ότι οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια έως και 10 δις ευρώ.

Αδιαφορία για τις αγορές

Εν πάση περιπτώσει η κυβέρνηση υποτίμησε τον παράγοντα «αγορές» και πώς οι ξένοι μπορούν να αντιδράσουν όταν επικρατεί παγκόσμια αναταραχή ή όταν το εγχώριο τραπεζικό σύστημα είναι στα όριά του. Αλλωστε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας από τη ΔΕΘ αδιαφορούσε για το πότε και αν θα βγει η χώρα στις αγορές με επιτόκια που δεν θα παραπέμπουν σε χώρα υπό χρεοκοπία.

Μετά τη χθεσινή συνεδρίαση στο ΧΑ και τις εκτιμήσεις ότι οι τράπεζες μπορεί να χρειαστούν κεφάλαια αλλά οι αγορές δεν μπορούν να τα δώσουν φθηνά, άρα θα χρησιμοποιηθεί το «μαξιλάρι» των 30 δις, η κυβέρνηση βρίσκεται σε πανικό. Ανησυχεί ότι μπορεί να υπάρξει τόσο «μόλυνση» από την Ιταλία όσο και μια εσωτερική κατάρρευση λόγω μιας κεφαλαιακής… ανεπάρκειας στον τραπεζικό τομέα.

Μεγάλος είναι ο φόβος μήπως επανέλθει η ανησυχία και οι αποταμιευτές βγάλουν ξανά τα λεφτά τους από τις καταθέσεις. Θα ήταν το τελειωτικό χτύπημα για τις τράπεζες που θα έχαναν την τελευταία πηγή ρευστότητας.

Γι’ αυτό απαιτείται σοβαρότητα κι όχι συσκέψεις μέσα στη νύχτα από τις οποίες μάλιστα βγαίνει το συμπέρασμα ότι φταίνει οι κερδοσκόποι ή ότι θα εποπτεύει τις μετοχές η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Κρίσιμος είναι εκ των πραγμάτων και ο ρόλος του Αλέκου Φλαμπουράρη ο οποίος προ ημερών ανέλαβε τα καθήκοντα του επόπτη των τραπεζών, αντί του Γ. Δραγασάκη. Μια κίνηση που προκάλεσε σοβαρά ερωτηματικά καθώς ο δεύτερος γνωρίζει άριστα οικονομικά και τραπεζικά ενώ ο υπουργός Επικρατείας δεν έχει ιδέα.

Απ’ όσο ξέρουμε ο κ. Φλαμπουράρης έχει σπουδάσει κι εργαστεί ως πολιτικός μηχανικός έχοντας δική του κατασκευαστική εταιρεία. Πώς ανέλαβε το τραπεζικό χαρτοφυλάκιο χωρίς να μπορεί σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο να συνεργαστεί για σειρά προβλημάτων που υπάρχουν;