Το μεγάλο παζάρι της ΕΚΤ με το ΔΝΤ για τις ελληνικές τράπεζες

Η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα του τραπεζικού κλάδου παραμένει, με τις ανησυχίες να αποτυπώνονται και στο Χρηματιστήριο Αθηνών, όπου ο Γενικός Δείκτης κινήθηκε και σήμερα πτωτικά μέχρι το μεσημέρι, όπου χρειάστηκε να υπάρξει μεγάλη κινητοποίηση για να αντιστραφεί τελικά το κλίμα. Για ακόμη μία μέρα ωστόσο η πίεση επικεντρώθηκε κυρίως στις τραπεζικές μετοχές, καθώς η προοπτική επίσπευσης των stress tests από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ρίχνει βαριά τη σκιά της στις συναλλαγές. 

Σημειώνεται ότι χθες, για πρώτη φορά, ο ίδιος ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο η Φρανκφούρτη να επισπεύσει τα τεστ αντοχής προκειμένου να κατευναστούν κάποιες ανησυχίες του ΔΝΤ που επιμένει να πιέζει για τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΚΤ αποφάσισε να ξεκινήσει την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις ελληνικές τράπεζες στα τέλη Φεβρουαρίου, αρκετές εβδομάδες πριν από την εκκίνηση του προγραμματισμένου πανευρωπαϊκού στρες τεστ, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τα ιδρύματα θα χρειαστούν περαιτέρω κεφαλαιακή ενίσχυση πριν τη λήξη του προγράμματος στήριξης. Ο στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος στις αρχές Μαΐου, πριν δηλαδή από το τέλος του προγράμματος, και να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις για την επόμενη μέρα.

Τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών είναι προγραμματισμένα για τον Οκτώβριο του 2018, οπότε και θα γίνονταν και των ελληνικών τραπεζών. Όμως, με τις πιέσεις του ΔΝΤ πείστηκαν οι Ευρωπαίοι εταίροι να γίνουν νωρίτερα, λόγω της προοπτικής εξόδου από το μνημόνιο.  Υπενθυμίζεται ότι τα τεστ έχουν ζητηθεί από το ΔΝΤ, το οποίο έχει ζητήσει και τη διενέργεια νέας αξιολόγησης των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών (asset quality review ή AQR), αν αυτό δεν φαίνεται να έχει προγραμματιστεί. Στόχος της κίνησης αυτής της ΕΚΤ είναι να ικανοποιηθεί -τουλάχιστον εν μέρει- το ΔΝΤ. Όπως είναι προφανές, αν τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής δεν είναι ικανοποιητικά, τότε θα χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση.

Το σκεπτικό είναι πως εφόσον υπάρξουν ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης τότε θα υπάρχει ο χρόνος ώστε να χρησιμοποιηθούν κεφάλαια από τη δανειακή σύμβαση των 86 δισ. ευρώ, αλλιώς οι τράπεζες να προβούν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Από τη δανειακή σύμβαση των 86 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι το μέγιστο ποσό που μπορεί να απορροφηθεί έως τον προσεχή Αύγουστο είναι συνολικά 50 δισ. ευρώ

O γόρδιος δεσμός των «κόκκινων» δανείων

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα «κόκκινα» δάνεια των ελληνικών τραπεζών αποτελούν σοβαρό πρόβλημα και μπορεί να απαιτήσουν ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των ιδρυμάτων. Πρέπει να σημειωθεί ότι στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2017 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώθηκαν στα 72,8 δισ ευρώ, δεν μειώθηκαν δηλαδή στα 72,4 δισ. σύμφωνα με το στόχο που είχε τεθεί από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές και ειδικότερα τον SSM.

Πριν δεχθεί να συμμετάσχει επί της αρχής στο ελληνικό πρόγραμμα, τον Ιούλιο, το Ταμείο είχε λάβει διαβεβαιώσεις από την ΕΚΤ ότι μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους θα γίνουν επί τόπου επιθεωρήσεις στην ελληνικές τράπεζες για την πορεία διαχείρισης των «κόκκινων» χαρτοφυλακίων τους. Ωστόσο, όταν ανακοίνωσε την είσοδό του στο πρόγραμμα, το ΔΝΤ ζήτησε και τεστ αντοχής και AQR.

Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν ανακοινωθεί τα χρονοδιαγράμματα για τα στρες τεστ των τραπεζών της Ευρωζώνης, τα οποία πέρσι είχαν ολοκληρωθεί τέλη Ιουλίου. Σημειώνεται επίσης ότι από την αρχή της κρίσης το 2010, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές. 

Τι δήλωσαν Ντράγκι και Ντάισελμπλουμ 

Την Δευτέρα ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι είναι πιθανόν να πραγματοποιηθούν τα στρες τεστ νωρίτερα το 2018. «Ο SSM θα λάβει την απόφασή του με πλήρη ανεξαρτησία» τόνισε μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του ευρωκοινοβουλίου. 

Υπερ του να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών πριν ολοκληρωθεί το 3ο μνημόνιο τάχθηκε και ο πρόεδρος του Eurogroup Γερουν Νταϊσενμπλουμ. Απέφυγε μεν να τοποθετηθεί για το αν θα απαιτηθούν stress tests ή έλεγχοι χαρτοφυλακίου δηλώνοντας αναρμόδιος ωστόσο, επισήμανε ότι «καθώς κατευθυνόμαστε προς το τέλος του προγράμματος πρέπει να διασφαλίσουμε αν οι τράπεζες είναι ασφαλείς, εάν θα επιβιώσουν ή όχι». Ουσιαστικά, ο πρόεδρος του Eurogroup έκανε και εκείνος ένα βήμα προς την κατεύθυνση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου το οποίο από τον Ιούλιο έχει ζητήσει επίσπευση των ελέγχων των τραπεζών και ολοκλήρωσή τους πριν τη λήξη του 3ου μνημονίου.

Στην τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε τη Δευτέρα στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, ερωτήθηκε: «Υπάρχει πολύ συζήτηση σε σχέση με το τι είδους τεστ θα επιλεγεί. Το AQR ή το τυπικό στρες τεστ». Και απάντησε: «Δεν έχω άποψη αν θα πρέπει να υπάρξει AQR ή στρες τεστ. Το θέμα κλειδί εδώ είναι ότι καθώς κατευθυνόμαστε προς το τέλος του προγράμματος πρέπει να διασφαλίσουμε αν οι τράπεζες είναι ασφαλείς, εάν θα επιβιώσουν ή όχι. Και δεδομένης όλης της δουλειάς που έχει γίνει, της ανακεφαλαιοποίησης που έχει γίνει, των νέων κεφαλαίων που έχουν μπει είναι πολύ σημαντικό να τελειώσουμε για τώρα με το θέμα των τραπεζών. Να είναι σταθερές και ισχυρές. Αν αυτό μπορεί να γίνει με το στρες τεστ τότε μια χαρά. Αν χρειάζεται AQR ας είναι. Αυτό νομίζω ότι είναι απόφαση των τραπεζικών αρχών. Δεν νομίζω ότι είναι πολιτική απόφαση».

Oι απώλειες για τις τράπεζες 

Όπως είναι προφανές, η διαιώνιση της συζήτησης έχει ως αποτέλεσμα οι κεφαλαιοποιήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών να υποστεί σημαντικές απώλειες το τελευταίο δίμηνο, με τον Σεπτέμβριο να αποτελεί τον πιο ταραχώδη μήνα. Μόνο τον Σεπτέμβριο ο οποίος δεν έχει καν τελειώσει, η κεφαλαιοποίησή τους έχει καταρρεύσει κατά 3,052 δισ. ευρώ και κατά 29% συνολικά .

Και το επόμενο διάστημα κάθε άλλο παρά ήσυχο αναμένεται.