Τι αλλάζει στο λιανεμπόριο: Τα πρόστιμα, οι ανώτερες τιμές, οι ετικέτες

Έμφαση στην αντιμετώπιση παραπλανητικών πρακτικών για τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία των καταναλωτών και στον εξορθολογισμό των προστίμων δίνει το σχέδιο του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης το οποίο αφορά στην Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙΕΠΠΥ) και θα βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι αύριο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Έθνους, μεταξύ των βασικών αλλαγών που εμπεριέχονται στους νέους ΔΙΕΠΠΥ είναι η γενικότερη ορθολογικοποίηση που επιχειρείται στην επιβολή των προστίμων, καθώς πολλά από αυτά κρίνονται υπερβολικά υψηλά ενώ παράλληλα σπανίως εισπράττονται.

Από την άλλη πλευρά, όμως, τα πρόστιμα είναι πιο «τσουχτερά» όταν αφορούν σε παραπλάνηση των καταναλωτών και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές εκ μέρους των επιχειρήσεων.

Πιο αναλυτικά, στον κλάδο του άρτου και των αρτοσκευασμάτων, προβλέπονται κλιμακούμενα πρόστιμα για τους παραβάτες που δεν αναγράφουν σωστά τις ενδείξεις για τα προσυσκευασμένα προϊόντα αρτοποιίας, τα οποία ξεκινούν από τα 500 ευρώ ανά κωδικό (για ελλιπή αναγραφή ενδείξεων π.χ.) και φθάνουν μέχρι τις 3.000 ευρώ για ανακριβή ή παραπλανητική αναγραφή ενδείξεων.

Αναφορικά με τα αλιευτικά προϊόντα υπάρχουν κάποιες αλλαγές στον καθορισμό των προστίμων και πιο συγκεκριμένα στους παραβάτες που δεν αναγράφουν τις ακριβείς ενδείξεις ή αυτές που αναγράφουν είναι παραπλανητικές, καθώς τα πρόστιμα ανεβαίνουν στις 3.000 ευρώ από 2.000 ευρώ πριν, κάτι το οποίο συμβαίνει ακόμη για τα όσπρια, το κρασί, την μπίρα, το τσίπουρο και τα αλκοολούχα ποτά.

Διπλάσια είναι τα πρόστιμα (2.000 ευρώ από 1.000 ευρώ πριν) για όσους αποσκευάζουν σπορέλαιο, ελαιόλαδο ή πυρηνέλαιο που κυκλοφορούν σε κλειστή συσκευασία και στη συνέχεια τα πωλούν χύμα στην κατανάλωση.

Ακόμη, υψηλά είναι τα πρόστιμα για τους παραβάτες στον τομέα εστίασης και αναψυχής αναφορικά με παραβάσεις που σχετίζονται με παραπλάνηση ή ψευδή αναγραφή προϊόντος.

Οι παραβάσεις
Σε ό,τι αφορά το μέλι, τα πρόστιμα για τους διακινητές που δεν γνωστοποιούν άμεσα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην αρμόδια διεύθυνση της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης (epopteia-agoras.gov.gr) στοιχεία που αφορούν την παραληφθείσα ποσότητα και τα παραστατικά αγοράς, την ονομασία του μελιού, τον αριθμό, το είδος και το βάρος της συσκευασίας, καθώς και τη χώρα προέλευσης όπου έγινε η συγκομιδή, ξεκινούν από τις 5.000 ευρώ και φθάνουν μέχρι τις 15.000 ευρώ.

Στον αντίποδα, χαμηλότερα κατά 3.000 ευρώ ανά κωδικό προϊόντος (στις 2.000 ευρώ από 5.000 ευρώ πριν) είναι τα πρόστιμα για ανακριβείς ή παραπλανητικές ενδείξεις στα μη εδώδιμα προϊόντα (πλην τροφίμων δηλαδή), στα πολύτιμα μέταλλα / κοσμήματα, στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, σε προϊόντα από δέρμα και πλαστικό, στα υποδήματα.

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, επιβάλλονται στους παραβάτες διοικητικά πρόστιμα 1.000 ευρώ για έλλειψη τιμοκαταλόγου, 500 ευρώ για υπέρβαση τιμής ανά παρεχόμενη υπηρεσία, 500 ευρώ για μη αναγραφή προσφερόμενης υπηρεσίας ή τιμής στον τιμοκατάλογο κ.ο.κ.

Στο κεφάλαιο 8, το οποίο αφορά τις πρακτικές επικοινωνίας με τον καταναλωτή, ορίστηκε ως προσφορά ή προωθητική ενέργεια, κάθε βραχυπρόθεσμη ενέργεια μάρκετινγκ με ενδεικτική διάρκεια ισχύος έως τριών μηνών. Εάν το οικονομικό όφελος από την προωθητική ενέργεια δεν είναι εμφανές για τον καταναλωτή από την πινακίδα λιανικής πώλησης ή την κάθε μορφή εμπορικής πρακτικής, τότε το πρόστιμο για τον παραβάτη φθάνει τις 3.000 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τη διάθεση και διακίνηση προϊόντων-εμπορευμάτων, τσουχτερά πρόστιμα (3.000 ευρώ) προβλέπονται για ανακριβείς ή παραπλανητικές ενδείξεις στα εκδιδόμενα παραστατικά, αντίθετα σημαντικά μειωμένα (κατά 2.000 ευρώ) είναι τα πρόστιμα για τη μη έκδοση/κατοχή παραστατικών, στα 3.000 ευρώ από 5.000 ευρώ πριν. Τέλος, ανάλογες αλλαγές στα πρόστιμα έχει και η κατηγορία των καυσίμων.

Μπαίνουν ανώτατες τιμές στις «κλειστές» αγορές…
Εκτός από τις αλλαγές στα πρόστιμα που προβλέπουν οι νέοι αγορανομικοί κανόνες Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙΕΠΠΥ), εισάγεται άρθρο που αφορά στο Ελληνικό Σήμα προϊόντων και υπηρεσιών, γίνονται παρεμβάσεις σε αγορές βασικών τροφίμω, ενώ ορίζονται ανώτατες τιμές σε… μονοπωλιακά σημεία πώλησης (κλειστές αγορές) όπως είναι π.χ. τα σχολεία, τα δικαστήρια, τα νοσοκομεία, τα μέσα μεταφοράς, οι αρχαιολογικοί χώροι κ.ο.κ.

Ειδικότερα σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 137, οι τιμές στις κλειστές αγορές ορίζονται ως εξής:

• Εμφιαλωμένο νερό σε συσκευασία των 500 ml (0,5 L), εντός ή εκτός ψυγείου κατά προτίμηση του καταναλωτή 0,50 ευρώ.

• Εμφιαλωμένο νερό σε συσκευασία των 750 ml (0,75L), εντός ή εκτός ψυγείου κατά προτίμηση του καταναλωτή 0,75 ευρώ.

• Τοστ με ζαμπόν και τυρί ή σάντουιτς με ζαμπόν και τυρί, ψημένο ή άψητο 1,45 ευρώ.

• Τοστ με τυρί ή σάντουιτς με τυρί, ψημένο ή άψητο 1,25 ευρώ.

• Καφές ελληνικός μονός 1,20 ευρώ.

• Καφές φίλτρου (γαλλικός κλπ.) μονός κατά τη συνήθη εμπορική πρακτική 1,30 ευρώ.

• Καφές εσπρέσο ζεστός ή κρύος μονός κατά τη συνήθη εμπορική πρακτική 1,45 ευρώ.

• Καφές ρόφημα στιγμιαίος ζεστός ή κρύος μονός (τύπου φραπέ κλπ.) μονός κατά τη συνήθη εμπορική πρακτική 1,30 ευρώ.

• Τσάι ρόφημα ζεστό ή κρύο 1,30 ευρώ.

Για τον καθορισμό των τιμών αυτών -οι οποίες αναφέρονται σε όρθιους και όχι σε καθήμενους πελάτες προς τους οποίους παρέχονται υπηρεσίες από σερβιτόρους- η αρμόδια Υπηρεσία έλαβε υπόψη της μετά από έρευνα τα κόστη κτήσης των εν λόγω ειδών, τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων καθώς και την επίτευξη ενός ικανοποιητικού καθαρού κέρδους από τις επιχειρήσεις αυτές.

Αξίζει να προσθέσουμε τέλος ότι, για τα κυλικεία των σχολείων υπάρχουν και επιπλέον επιλογές με ανώτατες τιμές όπως σάντουιτς, τοστ, τυρόπιτα, φυσικοί χυμοί, κουλούρι, εμφιαλωμένο νερό κλπ. Eπίσης, σε ό,τι αφορά πιο εξειδικευμένους τομείς, ιδιαίτερης μνείας χρήζουν τα ακόλουθα:
• Δίνεται έμφαση στην ενημέρωση των καταναλωτών ως προς τις συνθήκες διατήρησης και συντήρησης προϊόντων.

• Οι διακινητές μελιού έχουν πλέον την υποχρέωση να ενημερώνουν την αρμόδια διεύθυνση αμέσως μετά τον εκτελωνισμό κάθε ποσότητας.

• Προβλέπεται ειδική μέριμνα για την επισήμανση αγροτικών προϊόντων που παρουσιάζουν σημαντικό εμπορικό ενδιαφέρον ως προς τη συμβολή τους στην ελληνική οικονομία.

• Οι επιχειρήσεις συνεργείων οχημάτων είναι υποχρεωμένες πλέον να αναγράφουν σε τιμοκατάλογο τις εκάστοτε χρεώσεις για βασικές παρεχόμενες υπηρεσίες επί ενδεικτικών μοντέλων και στα παραστατικά το είδος της εργασίας και την τιμή χρέωσης.

• Τα καταστήματα εστίασης και παροχής υπηρεσιών έχουν την υποχρέωση να εμφανίζουν στους καταναλωτές τις χρεώσεις ανά είδος.

• Προβλέπεται η σήμανση και η τήρηση πινακίδων από τους κατόχους άδειας λιανικής εμπορίας υγρών καυσίμων και υγραερίου κίνησης και πεπιεσμένου φυσικού αεριού (CNG).

• Αποσαφηνίζονται οι υποχρεώσεις των εμπλεκομένων στη διάθεση άρτου.

• Αποσαφηνίζεται ο βαθμός υπαιτιότητας των εμπλεκομένων στη διακίνηση και εμπορία προϊόντων και εμπορευμάτων.

• Μπαίνει για πρώτη φορά άρθρο που αφορά στην τήρηση του Ελληνικού Σήματος Προϊόντων και Υπηρεσιών με την εισαγωγή προστίμου 5.000 ευρώ ανά κωδικό προϊόντος.

• Καθορίζονται ανώτατες τιμές και συγκεκριμένα σημεία πώλησης σε σημεία που δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός, δηλαδή αρχαιολογικούς χώρους, σχολεία, δικαστήρια, νοσοκομεία, μέσα μεταφοράς κτλ.

Οι ετικέτες στα αρτοσκευάσματα
Ορίζεται ρητά ότι η πώληση φρέσκου άρτου, αρτοσκευασμάτων και αρτοπαρασκευασμάτων των αρτοποιείων διατίθενται εντός συσκευασίας και πωλούνται ανά τεμάχιο, προζυγίζονται κι αναγράφονται εμφανώς βάρος και τιμή, ενώ, αν ζητηθεί από τον καταναλωτή, ζυγίζονται εκ νέου ενώπιόν του, κάτι που πρέπει να αναγράφεται σε εμφανές σημείο.

Ακόμη, προσδιορίζονται οι ενδείξεις που πρέπει να φέρουν όλα τα προσυσκευασμένα προϊόντα αρτοποιίας (επωνυμία – διεύθυνση επιχείρησης παρασκευής, ονομασία πώλησης και είδος άρτου, όπως -κατεψυγμένο-, μερικώς ψημένο κ.λπ., το καθαρό βάρος, η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας και ανάλωσης, ο κατάλογος των συστατικών, οι τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης, η διατροφική δήλωση κ.ά.)

Στο μικροσκόπιο προσφορές και ελληνοποιήσεις
Στο σχέδιο νόμου οι προσφορές/προωθητικές ενέργειες σε προσυσκευασμένα είδη μαζικής κατανάλωσης που πωλούνται λιανικώς στον τελικό καταναλωτή προσδιορίζονται με ενδεικτική χρονική διάρκεια ισχύος έως τριών μηνών, ενώ τα πρόστιμα αυξάνονται μέχρι τις 3.000 ευρώ.

Συγκεκριμένα, στο κεφάλαιο 8, το οποίο αφορά στις πρακτικές επικοινωνίας με τον καταναλωτή, ορίστηκε ως προσφορά ή προωθητική ενέργεια, κάθε βραχυπρόθεσμη ενέργεια μάρκετινγκ με ενδεικτική διάρκεια ισχύος έως τριών μηνών.

Ακόμη έχει προστεθεί παράγραφος σύμφωνα με την οποία, φυλλάδια με τα οποία επικοινωνείται με οποιοδήποτε τρόπο μείωση τιμής ή συμφέρουσα αγορά προϊόντος, αυτά αποτελούν «Φυλλάδια προσφορών ή προωθητικών ενεργειών» για όλα τα πωλούμενα είδη που εμπεριέχουν.

Σε περίπτωση που στα φυλλάδια αυτά προβάλλονται προϊόντα για τα οποία δεν επικοινωνείται μείωση τιμής ή συμφέρουσα αγορά προϊόντος, πρέπει να υπάρχει διακριτή αναφορά στα προϊόντα αυτά.

Επίσης, προκειμένου να μπει μία τάξη σε μία αγορά η οποία κατακλύζεται από… «ελληνικά» προϊόντα, προστέθηκε ένα νέο άρθρο (το 143) σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρέπεται η χρήση του Σήματος Ελληνικών Προϊόντων και Υπηρεσιών (Ελληνικό Σήμα) κατά τη διάθεση στην κατανάλωση, πώληση και διαφήμιση κάθε προϊόντος ή υπηρεσίας, εφόσον σε αυτό δεν έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα χρήσης όπως προβλέπει ο ν. 4072/2012.

Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις σε όλα τα στάδια εμπορίας και διακίνησης που είναι υπεύθυνες για τη χρήση του σήματος πρέπει να κατέχουν βεβαίωση καταχώρισης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Ελληνικών Προϊόντων – Υπηρεσιών η οποία πιστοποιεί το δικαίωμα χρήσης του για συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία. Στους παραβάτες των υποχρεώσεων αυτών προβλέπεται η επιβολή διοικητικού προστίμου ύψους 5.000 ευρώ ανά κωδικό προϊόντος.

Σημαντικές αλλαγές προωθούνται στην αγορά μελιού, καθώς οι διακινητές υποχρεούνται να τηρούν βιβλίο, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, στο οποίο θα καταχωρίζονται οι αγορές και οι πωλήσεις κατά είδος, ποσότητα και χώρα προέλευσης όπου έγινε η συγκομιδή του μελιού.

Τα συνεργεία
Τέλος, στο άρθρο 86 προστέθηκε η υποχρέωση των επιχειρήσεων συνεργείων αυτοκινήτων – οχημάτων να αναγράφουν: σε τιμοκατάλογο τις εκάστοτε χρεώσεις για βασικές παρεχόμενες υπηρεσίες επί ενδεικτικών μοντέλων (π.χ. Πρώτο σέρβις ανάλογα με τον τύπο και μοντέλο του οχήματος).

Ακόμη στα εκδιδόμενα παραστατικά θα αναγράφονται αναλυτικά το είδος της εργασίας και η τιμή χρέωσης που θα πρέπει να συμπίπτει με αυτή του τιμοκαταλόγου υπό την επιφύλαξη της δυνατότητας του επισκευαστή να παρέχει έκπτωση στον πελάτη. Για τις λοιπές εργασίες, κατόπιν αιτήματος του πελάτη, ο επισκευαστής θα πρέπει να συντάσσει έγγραφη προσφορά.