Η διαχείριση της έντασης, του Π. Κ. Ιωακειμίδη

Η διαχείριση των σχέσεών μας με την Τουρκία απαιτεί πάντοτε νηφαλιότητα, ψυχραιμία, αυτοσυγκράτηση παράλληλα με την αποφασιστικότητα των επιλογών μας.
 Αυτή την περίοδο όμως, που σημειώνεται νέα ένταση στις σχέσεις, οι αρετές αυτές θα πρέπει να ασκηθούν στον ύψιστο βαθμό και για πολλούς λόγους. Αλλά να σημειώσουμε αρχικώς ότι η ένταση προκαλείται από την Τουρκία σε αντίδραση της απόφασης της ελληνικής Δικαιοσύνης να μην εκδώσει τους οκτώ, όπως απαιτούσε η Άγκυρα.

Η απόφαση ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές του κράτους δικαίου, διεθνούς δικαίου, ευρωπαϊκών αρχών και νομικού πολιτισμού

. Δεν μπορούσε να υπάρξει καμιά άλλη απόφαση. Εάν ο Έλληνας Πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί την παράδοση των οκτώ στην Έγκυρα, κακώς το έπραξε. Η Τουρκία αντιδρά κλιμακώνοντας την ένταση. 

Η Ελλάδα δεν θα πρέπει να παρασυρθεί στη λογική αυτή με άστοχες πράξεις (έστω και συμβολικού χαρακτήρα) ή λόγια για πολλούς και αυτονόητους λόγους, αλλά κυρίως γιατί οι παράγοντες αστάθειας και αβεβαιότητας που ορίζουν το υπόβαθρο της κρίσης έχουν πολλαπλασιασθεί. Πρώτον, η αβεβαιότητα και αστάθεια στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να εμφανίζεται βεβαίως παντοδύναμος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου, αλλά οι εσωτερικές συνθήκες αστάθειας και αβεβαιότητας έχουν παράλληλα πολλαπλασιασθεί. Η οικονομία κλονίζεται, οι εξωτερικές σχέσεις της χώρας με τον περίγυρό της κυρίως στη Μ. Ανατολή παραμένουν σε ένταση, οι σχέσεις με την Ευρώπη παραμένουν επίσης σε αδιέξοδο, χωρίς άμεση προοπτική βελτίωσης μετά τις εξόχως αυταρχικές επιλογές του Ερντογάν.
Πέραν όλων αυτών ένας νέος σημαντικός παράγων αβεβαιότητας που η ελληνική πλευρά οφείλει να σταθμίσει ιδιαίτερα προσεκτικά συνδέεται με τον ρόλο των ΗΠΑ και του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στην περιοχή και ειδικότερα σε σχέση με την Τουρκία. Οι ΗΠΑ, παρά τις οποιεσδήποτε αστοχίες τους, έπαιζαν παραδοσιακά έναν σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή. Αυτή τη στιγμή είναι εντελώς αβέβαιο ποιο ρόλο θα επιλέξουν (εάν επιλέξουν ορθολογικά κάποιον) και εντελώς άγνωστο ποια σχέση θα διαμορφώσουν με την Τουρκία. Εικάζεται ότι Τραμπ και Ερντογάν, καθώς διαμοιράζονται παρεμφερείς πολιτικο-ιδεολογικές απόψεις, είναι πιθανόν να διαμορφώσουν μια στενή σχέση συνεργασίας. Η Ελλάδα επομένως δεν μπορεί να υπολογίζει σε ουδέτερη σταθεροποιητική επέμβαση των ΗΠΑ σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση ή ανάφλεξη όπως λίγο – πολύ συνέβη στο παρελθόν. Δεν αποκλείεται να συμβεί ενδεχομένως και το αντίθετο: μονομερής παρέμβαση υπέρ της Τουρκίας (και ας μη βαυκαλιζόμαστε ότι κάποιοι ελληνικής καταγωγής παράγοντες στον Λευκό Οίκο θα σώσουν την κατάσταση).

Το ίδιο πάνω – κάτω ισχύει και με τη Ρωσία. Ερντογάν και Πούτιν έχουν έρθει πολύ κοντά, γεγονός που δημιουργεί νέα αβεβαιότητα για την ελληνική πλευρά. Το μοναδικό πλαίσιο από το οποίο η Ελλάδα μπορεί τελικά να υπολογίζει με βεβαιότητα σε κάποια υποστήριξη παραμένει αυτό στο οποίο ανήκει: η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βεβαίως η ένταση με την Τουρκία μπορεί να έχει, και φοβάμαι ότι θα έχει, ζημιογόνες συνέπειες στη διαδικασία επίλυσης του κυπριακού προβλήματος.
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας των “Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία”