Τι ισχύει από σήμερα για πάνω από 3 εκατ. «κόκκινους» δανειολήπτες: Ποιες οι υποχρεώσεις της τράπεζας

Νέα δεδομένα που δίνουν την τελική ευκαιρία, σε όσους έχουν ληξιπρόθεσμα δάνεια, να προβούν στη ρύθμισή τους και να μην κινδυνεύουν από τους πλειστηριασμούς, στους οποίους θα προχωρήσουν οι τράπεζες, ισχύουν από σήμερα, για πάνω από 3 εκατ. «κόκκινους» δανειολήπτες, με την έναρξη εφαρμογής του αναθεωρημένου Κώδικα Δεοντολογίας.

Ο Κώδικας προσφέρει δεκαεννέα επιλογές ρυθμίσεων για τις καθυστερούμενες οφειλές προς τις τράπεζες και καθορίζει ως βασικό κριτήριο, για τις ρυθμίσεις αυτές, την επίδειξη πνεύματος συνεργασίας του δανειολήπτη με την τράπεζα και το επίπεδο των εύλογων δαπανών για τη διαβίωσή του.

Εξαιρούνται από την υπαγωγή τους στον Κώδικα Δεοντολογίας:
– Απαιτήσεις από συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί πριν από την 1/1/2015.

– Απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη που έχει υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο Νόμο 3869/2010, για την οποία έχει ορισθεί δικάσιμος.

– Απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη, κατά του οποίου τρίτοι πιστωτές έχουν κινήσει δικαστικές ενέργειες για την εξασφάλιση χρεών ή έχει ήδη τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Τα όσα προβλέπει ο Κώδικας για την εφεξής σχέση δανειοληπτών – τραπεζών που αφορούν τη σύμβαση δανείου που δεν εξυπηρετείται, μπορεί να τα πληροφορηθεί ο ενδιαφερόμενος από τα σχετικά έντυπα στα καταστήματα ή στις ιστοσελίδες των τραπεζών. Εκείνα που θα πρέπει να γνωρίζει πρωτίστως, όμως, με βάση το ρεπορτάζ από τις τράπεζες είναι τα εξής:

Από σήμερα οι τράπεζες παύουν να κυνηγάνε τους οφειλέτες και αυτοί να παίζουν κρυφτό μαζί τους. Οι δανειολήπτες πρέπει να σπεύσουν στην τράπεζά τους, για να συζητήσουν το πρόβλημα και να βρουν λύση για την αποπληρωμή του δανείου τους. Το βέβαιον είναι ότι πλέον δεν υπάρχουν περιθώρια για κωλυσιεργίες από πλευράς δανειοληπτών, καθώς η μη πληρωμή ληξιπρόθεσμης οφειλής και η έλλειψη συνεννόησης με την τράπεζα θα επιφέρουν κινδύνους.

Οι κίνδυνοι αυτοί ξεκινούν από την έναρξη δικαστικών ενεργειών σε βάρος του δανειολήπτη για την είσπραξη της οφειλής και φτάνουν μέχρι την καταχώρησή του στα αρχεία της ΤΕΙΡΑΣΙΑΣ Α.Ε. και τον αποκλεισμό του από τη χορήγηση νέων τραπεζικών προϊόντων στο μέλλον, την τελική επιβάρυνση της αρχικής οφειλής του και τον κίνδυνο απώλειας της περιουσίας του.

Και αυτό, διότι αν το δάνειο μεταφερθεί σε οριστική καθυστέρηση και καταγγελθεί, η οφειλή θα είναι άμεσα απαιτητή και θα επιβαρύνεται με τόκους υπερημερίας στο σύνολό της, χρεώνοντας περαιτέρω τον δανειολήπτη.

Παράλληλα, η τράπεζα θα ξεκινήσει δικαστικές ενέργειες που επιβαρύνουν με επιπλέον κόστος την οφειλή και μπορεί να οδηγήσουν σε ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων του δανειολήπτη και του εγγυητή του.

Τους ίδιους κινδύνους παρουσιάζει και μία εσπευσμένη ένταξη στον νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά ή στον Πτωχευτικό Κώδικα για τους δανειολήπτες που έχουν εμπορική δραστηριότητα και για τον λόγο αυτό, οι τράπεζες συνιστούν στους δανειολήπτες να επικοινωνούν μαζί τους πριν από μία τέτοια επιλογή.

Προσοχή χρειάζεται και σε όσους δανειολήπτες αδυνατούν να πληρώσουν το σύνολο της μηνιαίας οφειλής. Αυτοί θα πρέπει να καταβάλουν έγκαιρα το ποσό που μπορούν να διαθέσουν και να επικοινωνήσουν με την τράπεζά τους ώστε να βρεθεί μία αμοιβαία αποδεκτή και επωφελής λύση.

Οι δανειολήπτες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η εμπρόθεσμη τακτοποίηση των οφειλών διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος του δανείου.

– Για τους τρεχούμενους λογαριασμούς με δικαίωμα υπερανάληψης (overdraft), θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμο όριο προκειμένου να καλυφθούν οι χρεωστικοί τόκοι μέχρι τις 31/12 και 30/06 κάθε ημερολογιακού έτους.

– Για τα τοκοχρεωλυτικά δάνεια (τακτής λήξης, «κλειστά» δάνεια π.χ. δάνεια για αγορά αυτοκινήτου, καταναλωτικά δάνεια, στεγαστικά δάνεια), θα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα στο συνδεδεμένο με το δάνειο καταθετικό σας λογαριασμό, μια εργάσιμη ημέρα πριν την ημερομηνία καταβολής της δόσης σας. Η ημερομηνία αυτή αναγράφεται στο Ενημερωτικό Σημείωμα-Ειδοποίηση που λαμβάνετε από την τράπεζα.

– Για τα καταναλωτικά «ανοικτά» δάνεια, θα πρέπει να έχετε διαθέσιμα κεφάλαια στον συνδεδεμένο με το δάνειο καταθετικό λογαριασμό την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα.

– Οι πιστωτικές κάρτες έχουν ημερομηνία έκδοσης λογαριασμού και ημερομηνία πληρωμής. Οι πληρωμές σας θα πρέπει να γίνονται μέχρι την ημερομηνία πληρωμής που αναγράφεται στο λογαριασμό σας.

– Σε κάθε περίπτωση, και εφ’όσον δεν έχετε τακτοποιήσει την οφειλή του προηγούμενου μήνα, η καταβολή σας θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό, ανεξάρτητα από την ημερομηνία πληρωμής της επόμενης δόσης σας.

Ο συνεργάσιμος δανειολήπτης
Ο «συνεργάσιμος δανειολήπτης», ο οποίος απευθύνεται στην τράπεζα και συνεργάζεται για την εύρεση λύσης, μπορεί να πετύχει εξωδικαστική διευθέτηση των οφειλών του εύκολα, γρήγορα και ανέξοδα, παραμένοντας πιστοληπτικά ενήμερος.

«Συνεργάσιμος δανειολήπτης», σύμφωνα με τον ορισμό του από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, είναι αυτός που:

– Παρέχει πλήρη και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας στους δανειστές ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό τους (π.χ. αριθμούς σταθερού, κινητού τηλεφώνου και fax, ηλεκτρονική διεύθυνση, διεύθυνση κατοικίας και εργασίας) και προβαίνει σε ορισμό συγγενικού ή φιλικού προσώπου, ως αντικλήτου επικοινωνίας για κάθε περίπτωση που ο ίδιος δεν είναι διαθέσιμος.

– Είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία με τον δανειστή ή με όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό αυτού και ανταποκρίνεται με ειλικρίνεια και σαφήνεια, σε κλήσεις και επιστολές του δανειστή ή όποιου ενεργεί νομίμως για λογαριασμό του, αυτοπροσώπως είτε διά του αντικλήτου του, με κάθε πρόσφορο τρόπο, εντός 15 εργάσιμων ημερών.

– Προβαίνει αυτοπροσώπως είτε διά του αντικλήτου του σε πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών προς το δανειστή ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό του, αναφορικά με την τρέχουσα οικονομική του κατάσταση, εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα μεταβολής της ή εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα που θα ζητηθούν ανάλογες πληροφορίες από το δανειστή ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό του.

– Προβαίνει αυτοπροσώπως είτε διά του αντικλήτου του, σε πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών, προς το δανειστή ή όποιον ενεργεί για λογαριασμό του, οι οποίες θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην μελλοντική οικονομική του κατάσταση, εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα που θα περιέλθουν σε γνώση του (π.χ. πλήρωση προϋποθέσεων λήψης επιδόματος, εμφάνιση νέων περιουσιακών στοιχείων που θα περιέλθουν στην κυριότητα του [κληρονομιά κ.λπ.], απώλεια κυριότητας περιουσιακών στοιχείων, ανακοινώσεις απόλυσης, καταγγελίες μισθώσεων, εξαγορά ασφαλιστικών προϊόντων, κέρδη οποιασδήποτε μορφής κ.λπ.).

– Συναινεί σε διερεύνηση εναλλακτικής πρότασης αναδιάρθρωσης με το δανειστή ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό του, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Κώδικα Δεοντολογίας του Ν. 4224/2014.

Οι υποχρεώσεις της τράπεζας
• Οφείλει να διαθέτει τόσο σε κάθε κατάστημά του (σε έντυπη μορφή), όσο και στο διαδικτυακό τόπο του (σε ηλεκτρονική μορφή) την «Τυποποιημένη Οικονομική Κατάσταση» (Τ.Ο.Κ.).

• Οφείλει να διενεργεί την αξιολόγηση του δανειολήπτη αντικειμενικά και με διαφάνεια, με βάση τόσο ιστορικά στοιχεία όσο και ρεαλιστικές παραδοχές για μελλοντικές εξελίξεις. Για το σκοπό αυτό, το ίδρυμα οφείλει να εξηγεί στον δανειολήπτη τα πλεονεκτήματα και την αναγκαιότητα να παραμείνει συνεργάσιμος.

• Οφείλει να ενημερώνει με απόδειξη παραλαβής τον δανειολήπτη για την/τις προτάσεις διευθέτησης της οφειλής, με το «Τυποποιημένο Έγγραφο Πρότασης Λύσεων Ρύθμισης ή Οριστικής Διευθέτησης». Ο χρόνος παράδοσης της πρότασης από την τράπεζα δεν υπερβαίνει τους 4 μήνες, με χρονική αφετηρία την παραλαβή της Τυποποιημένης Οικονομικής Κατάστασης (Τ.Ο.Κ.).

• Οφείλει να συστήσει επιτροπή ενστάσεων συγκροτούμενη από τουλάχιστον τρία ανώτερα στελέχη και σε κάθε περίπτωση που η επιτροπή εξετάζει συγκεκριμένη ένσταση να καθορίζει με σαφήνεια τη Διαδικασία Εξέτασης Ενστάσεων επί της διαδικασίας που τυχόν οδήγησε στον χαρακτηρισμό του δανειολήπτη ως «μη συνεργάσιμου» και να τη γνωστοποιεί μέσα σε διάστημα 3 μηνών.

• Οφείλει, τέλος, να αξιολογεί τυχόν αντιπροτάσεις του δανειολήπτη που έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο του Κώδικα και να ακολουθεί την παραπάνω διαδικασία ενημέρωσης.

Σημειώνεται ότι εάν τελικώς δανειολήπτης και τράπεζα δεν συμφωνήσουν σε κοινά αποδεκτή λύση, τότε η τράπεζα έχει την υποχρέωση να υποδείξει και να καθοδηγήσει τον δανειολήπτη στην εξωδικαστική επίλυση της διαφωνίας μέσω του Συνηγόρου του Καταναλωτή ή άλλων φορέων με αντικείμενο τη διαμεσολάβηση ή, τέλος, μέσω των αρμόδιων δικαστηρίων.