Ενας χρόνος ΣΥΡΙΖΑ: Μπορούσε να γίνει αλλιώς;

Σήμερα, 25 Γενάρη του 2016, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την πρώτη εκλογική νίκη κόμματος της παραδοσιακής Αριστεράς στην Ελλάδα, που το έφερε στην κυβέρνηση. Σχεδόν τα πάντα έχουν γραφτεί, οι απολογισμοί κάθε είδους έχουν γίνει. Ισως απομένει η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου: όλα όσα έγιναν σ’ αυτόν τον ένα χρόνο ήταν νομοτελειακά ή μήπως μπορούσε να γίνει κάτι άλλο, που θα είχε φέρει τη χώρα και την κοινωνία σε καλύτερο σημείο;

Βλέποντας ψυχρά και εκ των υστέρων τα γεγονότα, η απάντηση είναι ένα κατηγορηματικό «όχι». Για τρεις λόγους, που ήταν και τα τρία βασικά λάθη του άπειρου Αλέξη Τσίπρα και των επιτελών του, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και ορισμένοι με σχετική εμπειρία. Το ένα από τα τρία αυτά λάθη δεν ήταν αναπόφευκτο, τα άλλα δύο ήταν.
 Ας τα δούμε ένα-ένα:
ΛΑΘΟΣ ΠΡΩΤΟ (μη αναπόφευκτο): η πρεμούρα, που διέκρινε τον σημερινό πρωθυπουργό και το επιτελείο του, να έρθουν πάση θυσία στην εξουσία. Ετσι, τον Δεκέμβριο του 2014, εκβίασαν τις πρόωρες εκλογές, μη ψηφίζοντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Αν είχαν την ωριμότητα να αφήσουν την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου να ολοκληρώσει τότε το έργο της (κατά το κοινώς λεγόμενον να κάνει τη «βρόμικη δουλειά»), δηλαδή να υπογράψει τη νέα συμφωνία με τους δανειστές και οι εκλογές να γίνουν συμφωνημένα έξι μήνες μετά, όλα θα ήταν καλύτερα.
Οχι μόνο για τη χώρα, αλλά και για τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Η εκλογική του νίκη ήταν εξασφαλισμένη όποτε κι αν γίνονταν οι εκλογές. Μάλιστα, όσο αργότερα τόσο μεγαλύτερο ποσοστό θα έπαιρνε, αφού η φθορά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ μεγάλωνε.
Επιπλέον, η δική του κυβέρνηση θα έβρισκε μπροστά της «στρωμένο δρόμο». Δεν θα ήταν υποχρεωμένη να υπογράψει το δικό της Μνημόνιο. Το επιχείρημά της «το βρήκα και είμαι υποχρεωμένη να το εφαρμόσω» θα είχε ασφαλώς πολύ λιγότερο πολιτικό κόστος από τη μεγάλη αναδίπλωση που έκανε το καλοκαίρι του 2015.
 Επιπλέον -και σημαντικότερο- το κόστος θα ήταν πολύ μικρότερο για την οικονομία: τα μέτρα θα ήταν λιγότερα, δεν θα υπήρχαν τα capital controls κ.α.
Συμπέρασμα: το πρώτο αυτό λάθος, με την εκβίαση πρόωρων εκλογών, ήταν καθοριστικό για τη συνέχεια και μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο. Για άλλη μια φορά, αποδεικνύεται ότι η κατάκτηση της εξουσίας με κάθε τίμημα οδηγεί σε καταστροφικά αποτελέσματα.
ΛΑΘΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (αναπόφευκτο): η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ζούσε και δρούσε μέσα σε έναν κόσμο που δεν υπήρχε. Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν εντελώς άπειρος και η όλη συγκρότησή του δεν του επέτρεπε να ξεχωρίσει το φαντασιακό από το πραγματικό.
 Οι ελάχιστοι στο επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ, που μπορεί να ήταν περισσότερο πραγματιστές, είτε δεν τόλμησαν είτε δεν μπόρεσαν να περάσουν την άποψή τους.
Εντέλει όλοι μαζί κινήθηκαν με απόλυτη βεβαιότητα, όπως την αποτύπωνε αυτή εδώ η ατάκα του κ. Τσίπρα. Ακόμα και έπειτα από έξι μήνες στην εξουσία δεν είχε καταλάβει, γιατί δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι είχε καταλάβει και κορόιδευε.
 Ηταν τόσο χαώδης η διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και αυτού που πίστευαν, γι’ αυτό και η προσγείωσή τους ήταν τόσο παταγώδης.

Ο ένας χρόνος διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πει κανείς ότι παρήγαγε και ένα πολύ θετικό. Η συντριπτική πλειονότητα του ελληνικού πολιτικού κόσμου έχει πλέον αποδεχθεί το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται η χώρα

ΛΑΘΟΣ ΤΡΙΤΟ (το ίδιο αναπόφευκτο): η έλλειψη στοιχειώδους προετοιμασίας. Μολονότι ο κ. Τσίπρας, όσο ήταν στην αντιπολίτευση, είχε συναντήσει ευρωπαίους αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον Μάριο Ντράγκι, οι οποίοι τον προειδοποίησαν για το τι τον περιμένει (εδώ), η θεώρηση των πραγμάτων που είχε δεν μεταβλήθηκε, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σ’ αυτήν εδώ την, παροιμιώδη πλέον, ατάκα για τις αγορές και πώς θα χορεύουν. Με τέτοια αντίληψη για την πραγματικότητα, μόλις ένα μήνα πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, κάθε προετοιμασία καθίστατο περιττή.
Στα λάθη αυτά -και ιδιαίτερα στο τελευταίο- πρέπει να προστεθεί η επιλογή των πλέον ακατάλληλων προσώπων για την κυβέρνηση. Και αυτό ήταν αναπόφευκτο. Διότι ο κ. Τσίπρας αντιλήφθηκε την ακαταλληλότητά τους εκ των υστέρων και αφού ορισμένοι είχαν κάνει την προσωπική τους θεωρία κυβερνητική πολιτική (περίπτωση Βαρουφάκη) και κάποιοι άλλοι προωθούσαν την έξοδο της χώρας από το ευρώ (περίπτωση Αριστερής Πλατφόρμας Λαφαζάνη κ.α.). Μέχρι ο κ. Τσίπρας να καταλάβει ότι όλα αυτά οδηγούσαν στην καταστροφή, όπως ο ίδιος έχει ομολογήσει (εδώ), συμπορευόταν με όλους αυτούς.
Το κάζο και οι επόμενες εκλογές
Μέσα σε όλα αυτά τα αρνητικά φαινόμενα και αποτελέσματα, ο ένας χρόνος διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πει κανείς ότι παρήγαγε και ένα πολύ θετικό. Η συντριπτική πλειονότητα του ελληνικού πολιτικού κόσμου έχει πλέον αποδεχθεί το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται η χώρα. Η μόνη δύναμη που τάχθηκε ευθέως υπέρ της επιστροφής στη δραχμή, η Λαϊκή Ενότητα (Λαφαζάνης-Κωνσταντοπούλου), εξαφανίστηκε από το Κοινοβούλιο. Ούτε το ΚΚΕ τάσσεται υπέρ της επιστροφής στη δραχμή, το κόμμα αυτό έχει ως στόχο την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά με τέτοιους όρους και προϋποθέσεις, που (γνωρίζει ότι) δεν θα έρθει ποτέ.
Το κάζο που έπαθε ο ΣΥΡΙΖΑ πιθανότατα θα το πληρώσει ακριβά στις επόμενες εκλογές. Τουλάχιστον θα έχει μείνει ως θετικό αποτέλεσμα η συνειδητοποίηση -και από την παραδοσιακή Αριστερά πλέον- ότι η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από τον φανταστικό κόσμο. Για να το πούμε αλλιώς: ο «άλλος κόσμος», που εξακολουθεί  προπαγανδίζει η επίσημη φωνή του ΣΥΡΙΖΑ (εδώ), δεν είναι εφικτός. Τουλάχιστον, όχι  ακόμα…
ΥΓ: Οσα είπε χτες το βράδυ ο κ. Τσίπρας, στην επετειακή ομιλία του, ήταν μια απολογία ακριβώς για τα τρία λάθη που επισημαίνουμε σ’ αυτό το κείμενο. Η επιμονή στη δικαιολόγηση των λαθών δεν έχει πλέον αξία, αφού βρισκόμαστε στη φάση της εφαρμογής του τρίτου, δικού του, Μνημονίου. Τώρα κρίνεται στην πράξη, όχι από τα λόγια. Γι’ αυτό, η ατάκα του «ο λαός δεν τρώει κουτόχορτο» μπορεί να γίνει μπούμερανγκ. Διότι το προσφερόμενο σήμερα κουτόχορτο της εξουσίας είναι «αριστερό»…
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΕΛΙΑΣ