Η Ελλάδα αποτελεί χώρα – φαινόμενο. Διαθέτει κορυφαία «μυαλά» σε πολύ υψηλό ποσοστό, περίπου 30 φορές πάνω από την πληθυσμιακή αναλογία. Ωστόσο, οι περισσότεροι Ελληνες επιστήμονες με ισχυρή επιρροή βρίσκονται σε εργαστήρια του εξωτερικού και όχι στην πατρίδα τους, επισημαίνει ο Ιωάννης Ιωαννίδης, καθηγητής στο Στάνφορντ των ΗΠΑ. Στο τελευταίο βιβλίο του «Παραλλαγή πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο Ριτσερκάρ» (Κέδρος 2014) περιλαμβάνει δεδομένα που περιγράφουν μία πραγματικότητα με δύο όψεις: Τιμά τους Eλληνες επιστήμονες και ερευνητές, αλλά αναδεικνύει και τα προβλήματα του ελληνικού κράτους και του συστήματος οργάνωσης των ελληνικών πανεπιστημίων.
Σύμφωνα με την έρευνα, αν και ο πληθυσμός της Ελλάδας, ή των Ελλήνων διεθνώς, αντιστοιχεί μόνο στο 0,15% ή 0,20% του πληθυσμού του πλανήτη μας, ο ελληνισμός διαθέτει περίπου το 3% των επιστημόνων κορυφαίας εμβέλειας. Ποσοστό δηλαδή εικοσαπλάσιο αυτού που του αναλογεί.
Αυτό, με βάση τις αναφορές που κάνουν άλλοι επιστήμονες στο έργο ενός τρίτου συναδέλφου τους. Σε απόλυτους αριθμούς, συνολικά 336 ακαδημαϊκοί με ελληνικά ονόματα περιλαμβάνονται στους πλέον κορυφαίους επιστήμονες, ως προς την επιρροή τους στη διεθνή βιβλιογραφία.
Από αυτούς το 85% δεν βρίσκεται στην Ελλάδα. Οι καλύτεροι Έλληνες επιστήμονες έχουν μαζικά εξοριστεί από την χώρα μας. Μια φθίνουσα μειονότητα εξακολουθεί να ζει στην Ελλάδα, συχνά κάτω από συνθήκες σκληρής εσωτερικής εξορίας.
Ο καθηγητής Ιωαννίδης
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη:
• Για την καταγραφή των δεδομένων που παρουσιάζονται στο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε η βάση Google Scholar που έχει το πλεονέκτημα να καλύπτει το ευρύτερο δυνατό φάσμα των επιστημών (θετικών, βιοϊατρικών, οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, επιστημών πληροφορικής κ.λπ.) και αμβλύνει τις ανισότητες μεταξύ διαφορετικών πεδίων. Η διαδικασία αναζήτησης χρησιμοποίησε επίσης τις βάσεις Web of Science, Scopus και Microsoft Academic Search, ώστε να μεγιστοποιηθεί η πληρότητα της εντόπισης επιστημόνων υψηλής απήχησης.
• Με βάση τις αναφορές που κάνουν άλλοι επιστήμονες στο έργο ενός τρίτου επιστήμονα, συνολικά 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα περιλαμβάνονται στους πλέον κορυφαίους επιστήμονες, ως προς την επιρροή τους στη διεθνή βιβλιογραφία. Κριτήριο είναι ένας επιστήμονας να έχει πάνω από 10.000 αναφορές και τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας), να έχει πάνω από 500 αναφορές ή 4.000 έως 10.000 αναφορές, αλλά τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας) με πάνω από 1.000 αναφορές. Τα κριτήρια διασφαλίζουν τον μεγάλο συνολικό όγκο αναφορών, δίνοντας και έμφαση στο να υπάρχουν και συγκεκριμένες δημοσιεύσεις ή βιβλία εξαιρετικά υψηλής εμβέλειας.
• Oμως το 85% από τους κορυφαίους 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα βρίσκεται σήμερα στο εξωτερικό. Ακόμη και οι λίγοι που βρίσκονται στην Ελλάδα έχουν κάνει τις περισσότερες φορές το μεγαλύτερο μέρος του σημαντικού τους έργου εκτός Ελλάδας και πολλοί από αυτούς φεύγουν πάλι τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, περίπου το 95% του δημοσιευμένου έργου των 336 έχει γίνει εκτός Ελλάδος.
«Οι καλύτεροι Eλληνες επιστήμονες έχουν μαζικά εξοριστεί από την Ελλάδα. Μια φθίνουσα μειονότητα εξακολουθεί να ζει στην Ελλάδα, συχνά σε συνθήκες σκληρής εσωτερικής εξορίας. Η έλλειψη χρηματικών πόρων, υποδομών και υποστήριξης για την επιστήμη και την έρευνα είναι βέβαια πασιφανής, αλλά δεν είναι ο μόνος λόγος γι’ αυτήν τη φυγή του καλύτερου δυναμικού που διαθέτει η χώρα.
• Για την καταγραφή των δεδομένων που παρουσιάζονται στο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε η βάση Google Scholar που έχει το πλεονέκτημα να καλύπτει το ευρύτερο δυνατό φάσμα των επιστημών (θετικών, βιοϊατρικών, οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, επιστημών πληροφορικής κ.λπ.) και αμβλύνει τις ανισότητες μεταξύ διαφορετικών πεδίων. Η διαδικασία αναζήτησης χρησιμοποίησε επίσης τις βάσεις Web of Science, Scopus και Microsoft Academic Search, ώστε να μεγιστοποιηθεί η πληρότητα της εντόπισης επιστημόνων υψηλής απήχησης.
• Με βάση τις αναφορές που κάνουν άλλοι επιστήμονες στο έργο ενός τρίτου επιστήμονα, συνολικά 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα περιλαμβάνονται στους πλέον κορυφαίους επιστήμονες, ως προς την επιρροή τους στη διεθνή βιβλιογραφία. Κριτήριο είναι ένας επιστήμονας να έχει πάνω από 10.000 αναφορές και τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας), να έχει πάνω από 500 αναφορές ή 4.000 έως 10.000 αναφορές, αλλά τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας) με πάνω από 1.000 αναφορές. Τα κριτήρια διασφαλίζουν τον μεγάλο συνολικό όγκο αναφορών, δίνοντας και έμφαση στο να υπάρχουν και συγκεκριμένες δημοσιεύσεις ή βιβλία εξαιρετικά υψηλής εμβέλειας.
• Oμως το 85% από τους κορυφαίους 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα βρίσκεται σήμερα στο εξωτερικό. Ακόμη και οι λίγοι που βρίσκονται στην Ελλάδα έχουν κάνει τις περισσότερες φορές το μεγαλύτερο μέρος του σημαντικού τους έργου εκτός Ελλάδας και πολλοί από αυτούς φεύγουν πάλι τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, περίπου το 95% του δημοσιευμένου έργου των 336 έχει γίνει εκτός Ελλάδος.
«Οι καλύτεροι Eλληνες επιστήμονες έχουν μαζικά εξοριστεί από την Ελλάδα. Μια φθίνουσα μειονότητα εξακολουθεί να ζει στην Ελλάδα, συχνά σε συνθήκες σκληρής εσωτερικής εξορίας. Η έλλειψη χρηματικών πόρων, υποδομών και υποστήριξης για την επιστήμη και την έρευνα είναι βέβαια πασιφανής, αλλά δεν είναι ο μόνος λόγος γι’ αυτήν τη φυγή του καλύτερου δυναμικού που διαθέτει η χώρα.
Θεωρώ ότι ακόμη χειρότερος λόγος είναι η έλλειψη συλλογικού κοινωνικού οράματος για την ανάδειξη της αριστείας και η εκτεταμένη επικράτηση των μετρίων στον ακαδημαϊκό, πολιτικό, και ευρύτερο κοινωνικό βίο που οδηγεί σε απαξίωση και μιζέρια. Αν και οι 336 αυτοί επιστήμονες είναι παγκοσμίως γνωστοί και διάσημοι, στον ελλαδικό χώρο, οι περισσότεροι είναι άγνωστοι, ενώ ακούγονται και επικρατούν κατά κόρον τα ονόματα μόνο διαφόρων ασήμαντων, φιλόδοξων και πολιτικά/συνδικαλιστικά/παραθρησκευτικά/ποδοσφαιρικά κ.λπ. δικτυωμένων» δήλωσε στην Καθημερινή ο κ. Ιωαννίδης.
Και πρόσθεσε: «Εξίσου ασήμαντοι σε παγκόσμιο επίπεδο είναι και οι περισσότεροι που δρουν στο εξωτερικό, αλλά αναγνωρίζονται κατά καιρούς ως διακεκριμένοι από ελλαδικούς θεσμούς. Το ελλαδικό σύστημα έχει κατασκευάσει μια ανυπόστατη τεχνητή πραγματικότητα ακόμη και για τους Eλληνες του εξωτερικού. Η δεξαμενή μετριοτήτων ανατροφοδοτεί εσαεί τη μετριότητα σε θέσεις ισχύος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.