Grexit, εκλογές, Τέταρτο Μνημόνιο και άλλα σενάρια

Του Νίκου Γαλάτη

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πήρε το βάπτισμα του πυρός. Μια μεγάλη απεργία, εικόνες μάχης στα Εξάρχεια προπηλακισμοί, μικροεπεισόδια- σήμερα είναι μια άλλη  μέρα. Ο υπουργός Άμυνας δεν μπόρεσε να πάει στην Κω κι ένας ακόμα υπουργός αιχμαλωτίστηκε από αγρότες, την ώρα που το σπίτι του Φλαμπουράρη αντιμετώπιζε –για δεύτερη φορά- εμπρηστές. Πόσο θα αντέξει η κυβέρνηση με 153 βουλευτές;

O πρωθυπουργός εγκλωβίζεται ανάμεσα σε διαδηλωτές- που αναρωτιούνται αν θα χωρέσει στο …ελικόπτερο- και την πίεση των «Θεσμών». Θα τα καταφέρει να φτάσει στην πηγή- να περάσει τις αξιολόγηση- να φτάσει στην ποσοτική χαλάρωση, να βγει στο ξέφωτο- ή θα πέσει και πως; O Kυριάκος Μητσοτάκης δεν βιάζεται. Δεν θέλει εκλογές. Κι ο Αλέξης βρήκε χρόνο να πεταχτεί με την Μπέτυ- Περιστέρα για να δει πέρσικα χαλιά στην Τεχεράνη.

Ο κ. Σόιμπλε ζητά να του στήσουν ανδριάντα στην Αθήνα. «Από το 2011 είχα προτείνει στον Ευάγγελο Βενιζέλο το Grexit με αντάλλαγμα «τεράστια» βοήθεια. Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα έπληττε την χώρα άπαξ και θα είχε αποφευχθεί η ατελείωτη επίπονη διαδικασία των σκληρών μέτρων. “Θα είναι δύσκολο για την Ελλάδα να λύσει τα προβλήματα της οικονομίας της χωρίς το εργαλείο της υποτίμησης του νομίσματος”.

Τα σενάρια της Barcleys

Η Τράπεζα Barclays σε μια πρόσφατη έκθεσή της θεωρεί πως η Ελλάδα πιθανόν να επιστρέψει στα πρωτοσέλιδα, αυτή τη φορά εντός ενός πιο εύθραυστου πολιτικού σκηνικού στην Ευρώπη, ενώ δεν αποκλείει τελείως την επιστροφή του φάσματος του Grexit. Το μακροοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας είναι αβέβαιο και εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές εξελίξεις. Ωστόσο, όταν αρθεί η αβεβαιότητα, το ΑΕΠ της Ελλάδας θα μπορούσε να αρχίσει να αυξάνεται ταχύτατα, δυνητικά κατά 0,4-0,5% σε τριμηνιαία βάση.

Το βασικό σενάριο είναι πως πιθανότατα απλώς θα υπάρχει θόρυβος, ενδεχομένως για παρατεταμένη χρονική περίοδο, όμως η κυβέρνηση θα μπορέσει να διαχειριστεί την κατάσταση. Ο κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να διαχειριστεί τις διαφορετικές απόψεις των βουλευτών, ικανοποιώντας παράλληλα τις απαιτήσεις των δανειστών, θα διατηρήσει την απόλυτη πλειοψηφία και στο τέλος θα καταφέρει να περάσει μια περίοδο αυξημένου «θορύβου» και παρατεταμένων διαπραγματεύσεων, τόσο εντός της κυβέρνησης όσο και με τους πιστωτές.

Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι θετικό για την Ελλάδα και για τις αγορές, ακόμα και αν αυτή η πρώτη αξιολόγηση και οι συζητήσεις για την ελάφρυνση του χρέους αργήσουν σημαντικά.  Η ψήφιση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων θα ανοίξει τον δρόμο για μια θετική πρώτη αξιολόγηση, ανοίγοντας έτσι τις συζητήσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους, οδηγώντας την ΕΚΤ να συμπεριλάβει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ανάκαμψη! Ιδιαίτερα αν η ΕΚΤ αρχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα.

Το δεύτερο σενάριο είναι ο σχηματισμός ενός μεγάλου συνασπισμού και η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ θα πρέπει να βρουν έναν ακόμα εταίρο μειοψηφίας. Ή ύστερα από πρόταση μομφής ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα παρέμβει και θα ζητήσει από τους αρχηγούς των κομμάτων να σχηματίσουν μεγάλο συνασπισμό. Αν αυτό αποτύχει, τότε θα πρέπει να διεξαχθούν νέες εκλογές.

 Η Barclays αμφιβάλλει αν η ΝΔ θα ήταν έτοιμη να ηγηθεί ενός μεγάλου συνασπισμού, ούτε και κάποιο άλλο κόμμα. Επιπλέον, αυτό θα εξαρτιόταν και από έναν μεγάλο αριθμό αποστασιών από τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο απίθανο ενδεχόμενο να συμβεί αυτό, τότε μια πιθανή επιλογή θα ήταν ένας τεχνοκράτης υποψήφιος, εκτός πολιτικού χώρου, να ηγηθεί πολλών κομμάτων για τη δημιουργία ενός μεγάλου συνασπισμού.

Αυτό το σενάριο θα προκαλέσει τεταμένο κλίμα με τους Ευρωπαίους εταίρους και μιας σημαντική καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος. Συνεπώς, το βασικό σενάριο της ανάκαμψης θα αναβαλόταν και θα επηρεαζόταν η οικονομική δραστηριότητα. Η Barclays θεωρεί πως αυτό το σενάριο πιθανότατα θα οδηγούσε σε εκλογές πριν τη λήξη της θητείας της νυν κυβέρνησης.

Το τρίτο σενάριο, το πιο καταστροφικό και ως εκ τούτου λιγότερο πιθανό: Αν τα κόμματα δεν καταφέρουν να συνεργαστούν για να προκύψει μια απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να διαλύσει τη Βουλή. Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι απίθανο να διαφέρει από το σημερινό και ως εκ τούτου δεν θα μπορέσει να λύσει την κατάσταση. Σε ένα τέτοιο σενάριο, ένας μεγάλος συνασπισμός θα ήταν το πιθανότερο αποτέλεσμα (όπως στην κυβέρνηση Παπαδήμου το 2011-2012).  Η χώρα πιθανόν να βρεθεί και πάλι στο χείλος του Grexit.

Εκλογές και χάος

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα θα οδηγηθεί αργά ή γρήγορα σε εκλογές. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι η κυβέρνηση ανακινεί το θέμα της απλής αναλογικής. Τα δυο μεγάλα κόμματα συναινούν σε ένα θέμα που αφορά την συνταγματική αναθεώρηση, αλλά όλα αυτά αφορούν μια επόμενη φάση – μια άλλη Βουλή, όπου δεν θα υπάρχουν μαξιλάρια- σαν το Ποτάμι. Όπου θα υπάρχουν και νέα κόμματα κι όπουαν η πόλωση -στην οποία προσανατολίζονται οι δύο μονομάχοι- δεν οδηγήσει σε ένα νέο δικομματισμό τότε θα έχουμε αναγκαστικούς συμμαχικούς συνασπισμούς που δεν μπορεί παρά  να έχουν δύο μορφές:

Ή ΣΥΡΙΖΑ θα βρει τρόπο να συμμαχήσει με το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι ή ένα νέο κόμμα που θα πάρει τη θέση του και την Ένωση Κεντρώων- πράγμα που μπορεί να γίνει κάτω από την πίεση ενός νέου σοκ

Ή –μετά από εκλογές- η Νέα Δημοκρατία θα βρει λύση ενός μετώπου –των δυνάμεων του Ναι.

Φυσικά υπάρχει πάντα ένα τρίτο σενάριο –μιας νέας κυβέρνησης από την παρούσα Βουλή- με τον ίδιο ή άλλον πρωθυπουργό- που μπορεί να είναι και κοινής αποδοχής πολιτικός ή τεχνοκράτης. Το σενάριο αυτό συνδυάζεται με την λύση της ηρωϊκής εξόδου του Αλέξη Τσίπρα- πριν την παράλυση της χώρας ή μετά από  δραματικές εξελίξεις.

«Σε λίγες εβδοµάδες θα αντιληφθούµε τις νέες θύελλες που έρχονται, από το εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας» έγραψε πρόσφατα στο Ανοιχτό Παράθυρο-ΔΕΣ ΕΔΩ–  ο καθηγητής Αδαμάντιος Πεπελάσης. «Η χώρα είναι εκτεθειµένη στην κλιµακούµενη διεθνή θύελλα, την οικονοµική, τη µεταναστευτική και τη γεωπολιτική. Εκκολάπτεται χάος, αδιέξοδα, συγκρούσεις, νέες απρόβλεπτες ρήξεις γύρω µας. Στο εσωτερικό, αναρωτιέµαι πόσο σύντοµα θα εκδηλωθεί το κλίµα εξέγερσης. Πόσος καιρός θα περάσει πριν γίνει αντιληπτή η επερχόµενη αντιµετώπιση των υπερχρεωµένων από στεγαστικά ή επιχειρηµατικά δάνεια καθώς και η νέα φορολογική πολιτική;

 Σε λίγες εβδοµάδες η εικαζόµενη απειλή από ρητορική θα µετατραπεί σε συλλογική απόγνωση. Και όταν συµβεί θα αποκαλυφθεί η αδυναµία υπεράσπισης του ελληνικού πλούτου. Πρώτα θα αφελληνισθούν ξενοδοχεία, τουριστικές υποδοµές, υποδοµές µεταφορών και εµπορικών δικτύων, κρίσιµοι αλλά αναξιοποίητοι φυσικοί πόροι, εξοχικές κατοικίες και ακίνητα ιδιαίτερου εµπορικού ενδιαφέροντος».

Το Grexit

Mια μυστική έκθεση της Deutsche Bank τον Οκτώβριο ανέφερε ότι στην Ελλάδα θα υπάρξουν εξελίξεις δραματικές και απρόσμενες και όλα αυτά μέχρι τα Χριστούγεννα, με ένα τέταρτο Μνημόνιο να υπογράφεται και το Grexit να γίνεται πραγματικότητα! Η διαγραφή του χρέους είναι αναπόφευκτη κάνοντας κάθε Ευρωπαίο να χρωστάει 700 ευρώ. Με το που «αποχαιρετίσουμε» το 2015, το χρέος θα αγγίξει τα 340 δισ. ευρώ αναλογώντας στο 200% του συρρικνωμένου ελληνικού ΑΕΠ. Η Ελλάδα λοιπόν, πρακτικά δε θα μπορεί να αποπληρώσει τέτοιο χρέος διότι θα είναι κατά 140% υψηλότερο από αυτό που υποστηρίζουν πως θα είναι οι ευρωπαϊκές συνθήκες.

«Η ελληνική οικονομία είναι κατεστραμμένη, το ποσοστό κατανάλωσης πολύ υψηλό χωρίς να υπάρχουν επενδυτές, άρα το κούρεμα του χρέους είναι αναπόφευκτο, όπως κι ένα τέταρτο πακέτο βοήθειας. Το μόνο λειτουργικό πρόγραμμα εξυγίανσης είναι ένα Grexit, που θα μπορούσε να διαρκέσει για χρόνια», είχε πει ο πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Λίντερ Γκέρκεν.

Ωστόσο από τότε- πέρασαν πολλές βδομάδες. Η Ελλάδα είχε μια θετική αξιολόγηση, η ύφεση δεν επαληθεύτηκε κι ο Αλέξης Τσίπρας πανηγυρίζει. Οι αγρότες σκέφτονται καλά αν θέλουν να πέσει η κυβέρνηση. Και μετά τον Τσίπρα, τι; Μπορεί να υπάρξει και Τέταρτο Μνημόνιο και Grexit; Kαι τι γίνεται με το ρητό- που αγνοούν οι ερευνητές- πως «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει- δεν την σκιάζει φοβέρα καμιά- μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει- και ξανά προς τη Δόξα τραβά»;