"Bήμα σημειωτόν" στο Eurogroup, τον Ιανουάριο οι κρίσιμες αποφάσεις

Επισκόπηση της αξιολόγησης και πέραν αυτού...ουδέν προβλέπεται για την Ελλάδα στο σημερινό Eurogroup με τις τελικές αποφάσεις να μετατίθενται σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών και τον Ιανουάριο.       

Όπως όλα δείχνουν οι Ευρωπαίοι ΥΠΟΙΚ, σε βαρύ κλίμα λόγω των εξελίξεων στην Ιταλία, θα προχωρήσουν σε μία δήλωση προόδου αφήνοντας εκτός τις μεγάλες διαφορές σε εργασιακά και δημοσιονομικό ενώ θα προχωρήσουν και σε μια ανακοίνωση της δέσμης βραχυπρόθεσμων μέτρων για την απομείωση του ελληνικού χρέους που θα ισχύσει όταν και εάν ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση.  

Πολλώ δε μάλλον που σύμφωνα με τη Süddeutsche Zeitung η γερμανική κυβέρνηση πιέζει να παραταθεί για άλλα δέκα χρόνια το πρωτογενές πλεόνασμα  που συμφωνήθηκε μέχρι το 2018!

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ΥΠΟΙΚ προσερχόμενοι το πρωί στη συνεδρίαση ήταν κάτι παραπάνω από σαφείς: «Δεν θα συναφθεί σήμερα κάποια μεγάλη συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας», δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ.

Ο Β. Σόιμπλε, επανέλαβε την πάγια θέση του ότι «Η Ελλάδα χρειάζεται να γίνει και πάλι ανταγωνιστική και να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών» και πως «Είναι σημαντική η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα».

Ο Επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, δήλωσε πεπεισμένος ότι σήμερα μπορεί να επιτευχθεί καλή πρόοδος στα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την Ελλάδα, ενώ ο Γάλλος ΥΠΟΙΚ Μισέλ Σαπένπεριορίστηκε να σημειώσει ότι οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης αναμένεται να συμφωνήσουν σήμερα σε ένα βραχυπρόθεσμο σχέδιο για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομικών του ΛουξεμβούργουΠιερ Γκραμένια, απαντώντας σε ερώτηση  σχετικά με το αν θα υπάρξει σήμερα απόφαση για βραχυπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος στο Eurogroup δήλωσε πως «Θα εργασθούμε πολύ σκληρά γι' αυτό σήμερα».

Γιατί είναι δύσκολη η συμφωνία

Το ζήτημα είναι εξαιρετικά σύνθετο καθώς εκτός από τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης, μπαίνουν στο τραπέζι τα πρωτογενή πλεονάσματα της Ελλάδας ακόμη και μετά το 2021, τα μέτρα για το χρέος αλλά και η δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο Ελληνικό Πρόγραμμα.

Για τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών, το βασικό ζητούμενο είναι να αποφύγει την εξειδίκευση –πόσο μάλλον τη ψήφιση- νέων μέτρων όχι τόσο για το 2018 (το ότι θα υπάρξουν νέα μέτρα στο σκέλος των επιδομάτων και των φοροαπαλλαγών κατά τη συγκεκριμένη χρονιά θεωρείται δεδομένο) αλλά και για το 2019 και για το 2020. Όλα δείχνουν ότι ο συμβιβασμός θα είναι επώδυνος για την Ελλάδα η οποία αναμένεται να υποχρεωθεί σε «παραγωγή» πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 3,5% και για το 2019 και για το 2020. 

Τα έξι μέτωπα στα οποία θα πρέπει να βρεθεί η «χρυσή τομή» ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες είναι τα εξής: 

- Μεταρρυθμίσεις: Η μεγάλη εκκρεμότητα, αφορά στα εργασιακά. Με βάση τα λεγόμενα κυβερνητικού παράγοντα, η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει τη δέσμευση Μοσκοβισί ότι δεν θα ζητηθεί από τη χώρα να νομοθετήσει αλλαγές που ξεφεύγουν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Το ίδιο στέλεχος, παραδέχτηκε βέβαια ότι το βασικό ζήτημα στα εργασιακά, παραμένει η εξαιρετικά σκληρή στάση που εξακολουθεί να τηρεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: «Αν ήταν μόνο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, η συμφωνία θα είχε κλείσει εδώ και τρεις εβδομάδες». Πάντως, το αν και κατά πόσο το ΔΝΤ θα παραμείνει αμετακίνητο στις θέσεις του για τα εργασιακά, θα εξαρτηθεί και από τα υπόλοιπα μέτωπα της διαπραγμάτευσης καθώς είθισται η ικανοποίηση σε ένα αίτημα της μιας πλευράς, να φέρνει και την υποχώρησή της σε κάποιο άλλο. Υπό αυτό το δεδομένο, κυβερνητική πηγή περιμένει ότι θα υπάρξει κάποια οπισθοχώρηση από την πλευρά του ΔΝΤ και θα ισχυροποιηθούν οι κλαδικές συμβάσεις έναντι των επιχειρησιακών.

- Δημοσιονομικό κενό 2017-2018: Για το 2017, δεν φαίνεται να υπάρχει πλέον πρόβλημα. Για το 2018 όμως, εξακολουθεί να εντοπίζεται «κενό» το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, κατά τους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι 150 εκατ. ευρώ και κατά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ. Για να περιορίσει τη διαφορά σε αυτά τα επίπεδα – το χάσμα ξεκίνησε από τα 800-900 εκατ. ευρώ- η ελληνική πλευρά έχει επικαλεστεί και την υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων κατά το 2016, έχει υποσχεθεί μείωση των αμυντικών δαπανών ενώ ποσό της τάξεως των 200-250 εκατ. ευρώ αναμένεται να εξοικονομηθεί από την αλλαγή των εισοδηματικών κριτηρίων σε διάφορα κοινωνικά επιδόματα αλλά και στη χορήγηση φορολογικών εκπτώσεων (π.χ ιατρικών δαπανών, έκπτωση 1,5% λόγω παρακράτησης σε μισθωτούς-συνταξιούχους κλπ). Μένει ως εκκρεμότητα να ληφθούν μέτρα για την κάλυψη και του υπόλοιπου δημοσιονομικού κενού με τρόπο που να ικανοποιεί τόσο το ΔΝΤ όσο και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.  

- Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2017-2020: Το βασικό ζήτημα είναι το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος για τη διετία 2019-2020. Όπως παραδέχτηκε κυβερνητική πηγή την Παρασκευή, η Ελλάδα έχει μείνει χωρίς πολλούς συμμάχους στο αίτημα για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κάτι που σημαίνει ότι το μεσοπρόθεσμο θα προβλέπει στόχο 3,5% και για το 2019 και για το 2020. Το ΔΝΤ, το οποίο πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκτελέσει προϋπολογισμούς με στόχο πλεονάσματος άνω του 1,5%, έχει ξεκαθαρίσει ότι αν «κλειδώσει» το 3,5%, θα ζητήσει η διαφορά να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα. Δύο μονάδες του ΑΕΠ ισοδυναμούν με περισσότερα από 3,6 δις. ευρώ. Αν ληφθεί υπόψη και το ότι τα μέτρα (όπως η περικοπή των συντάξεων ή η μείωση του αφορολογήτου) προκαλούν δημοσιονομικό κόστος (π.χ λόγω μείωσης της κατανάλωσης ή μείωσης των φορολογικών εσόδων), ο συνολικός λογαριασμός ανεβαίνει πάνω από τα 4,2 δις. ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει δημοσίως δηλώσει ότι δεν πρόκειται να νομοθετήσει πρόσθετα μέτρα για το 2019 και για το 2020 οπότε το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.

- Βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος: Για το πακέτο που θα εξασφαλίσει μείωση του ονομαστικού χρέους σε ποσοστό περίπου 21% μέχρι το 2060, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη φέρονται να συμφωνούν ενώ οι παρεμβάσεις που έχει σχεδιάσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης αναμένεται να υλοποιηθούν από τη στιγμή που θα επέλθει η συμφωνία και μέχρι το τέλος του 3ου ελληνικού προγράμματος. 

- Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος: Η βιωσιμότητα του χρέους δεν εξασφαλίζεται μόνο με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Έτσι, για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα βήματα συγκριτικά με τον περασμένο Μάιο, στην κατεύθυνση της εξειδίκευσης των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Λόγω της άρνησης της Γερμανίας, δεν αναμένεται να υπάρξει ποσοτικοποίηση των μεσοπρόθεσμων παρεμβάσεων, ωστόσο αρμόδια κυβερνητική πηγή θεωρεί πιθανή την περιγραφή τους.

- Μεσοπρόθεσμοι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος: Για να υπάρξει έκθεση αξιολόγησης του ελληνικού χρέους τόσο από τον Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης) πρέπει να προσδιοριστούν από τώρα τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα εμφανίσει η Ελλάδα σε «μεσοπρόθεσμη φάση». Ο προσδιορισμός, είναι μια εκκρεμότητα που υπάρχει από τον περασμένο Μαίο και πρέπει να κλείσει και αυτή τώρα.