"Το Στρατιωτικό Κίνημα ή Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967"

«Οὐδείς δύναται νά ἀνατρέψει ἕνα ὑγιές καθεστώς». Από την συνέντευξη του Κ. Καραμανλή στην Le Monde. (29 Νοε 1967)

Την 02:00 της 21ης Απριλίου 1967, 122 άρματα μάχης, 50 οχήματα μεταφοράς προσωπικού και 300 φορτηγά πλήρη στρατιωτών, εξέρχονταν από  την πύλη του ΚΕΤ (Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων) στο Γουδή. 

Η ίδια κατάσταση επικρατούσε στα περισσότερα στρατόπεδα του λεκανοπεδίου Αττικής. Η αποστολή των στρατιωτικών τμημάτων αποσκοπούσε στην κατάληψη των κυβερνητικών κτιρίων, του διοικητικού κέντρου της πρωτεύουσας και τον πλήρη έλεγχο του οδικού δικτύου.

 Το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης καταλήφθηκε την 02:30, από την 2η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών και τεθωρακισμένα. Οι σκοποί είχαν εξουδετερωθεί εκ των έσω, από άνδρες της Στρατονομίας. 

Από ραδιοφώνου ανακοινώθηκε η κήρυξη στρατιωτικού νόμου σ’ όλη την χώρα. 

Σε όλα τα στρατιωτικά δίκτυα επικοινωνιών επιβλήθηκε σιγή. 

Την 03:00 οι κινηματίες έθεσαν υπό τον έλεγχο τους την Αθήνα και διέκοψαν όλα τα δίκτυα του ΟΤΕ.

 Παράλληλα με τα στρατιωτικά τμήματα, 68 ομάδες συλλήψεως, έθεσαν υπό κράτηση τα σημαντικότερα πολιτικά και στρατιωτικά πρόσωπα. Επικεφαλής των ομάδων ήσαν Αξιωματικοί και αριθμός οπλιτών κυρίως από προσωπικό της ΕΣΑ(Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία). Υπεύθυνος των συλλήψεων είχε ορισθεί ο Συνταγματάρχης Ι. Λαδάς. Ο πρωθυπουργός της κυβερνήσεως Κ. Κανελλόπουλος μεταφέρθηκε στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, ενώ οι λοιποί στο ΚΕΤ.

Ο Αρχηγός του ΓΕΣ

Ο Αρχηγός του ΓΕΣ Αντιστράτηγος Σπαντιδάκης Γρ. «συνοδεύτηκε» στο Επιτελείο, όπου συνάντησε την τριανδρία του κινήματος (Ταξίαρχο Στυλ. Παττακό και τους Συνταγματάρχες Γ. Παπαδόπουλο και Ν. Μακαρέζο). Η προσχώρηση του Αρχηγού του ΓΕΣ στο κίνημα υπήρξε γεγονός κομβικής σημασίας για την επικράτηση του. Ο Σπαντιδάκης ήταν ο μόνος που είχε εξουσιοδότηση να διατάξει την εφαρμογή του Σχεδίου «Προμηθεύς» σ’ όλη την επικράτεια. Το σχέδιο αφορούσε την λήψη εκτάκτων μέτρων για την αντιμετώπιση κομμουνιστικής απειλής. Το σχέδιο προέβλεπε την προληπτική σύλληψη πολιτών, βάσει καταλόγων οι οποίοι είχαν συνταχθεί από το 1961. Συνελήφθησαν 6.500 πολίτες, εκ των οποίων οι 6.123 εκτοπίσθηκαν. Η εκπόρευση των διαταγών από τον Αρχηγό του ΓΕΣ, νομιμοποίησε τις ενέργειες των κινηματιών.

Ο Βασιλεύς

Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος και η βασίλισσα Άννα Μαρία την νύκτα εκείνη βρισκόταν στο Τατόι. Ένα στρατιωτικό τμήμα με την κωδική ονομασία «ΑΕΤΟΣ», περικύκλωσε το βασιλικό ανάκτορο. Για  την ασφάλεια του ανάκτορος διατίθετο φρουρά αποτελούμενη από χωροφύλακες και σμηνίτες. Την 06:30 η τριανδρία μετέβη στο ανάκτορο της Δεκελείας, του εξήγησε τους λόγους που κινήθηκαν για την κατάληψη της εξουσίας και ζήτησε από τον βασιλέα να ορκίσει την «επαναστατική κυβέρνηση». Σε περίπτωση αρνήσεως του επεσήμαναν το κίνδυνο εμφυλίου σπαραγμού. Στον Κωνσταντίνο δόθηκε ιδιόχειρη επιστολή του Σπαντιδάκη, όπου  ανέφερε την προσχώρηση του στο κίνημα. Ο βασιλιάς ζήτησε να δει προσωπικά τον Αρχηγό του ΓΕΣ και έτσι επανήλθαν στις 09:00 στην Δεκέλεια οι Παπαδόπουλος, Μακαρέζος και  Σπαντιδάκης. Τελικά ο Κωνσταντίνος την 12:00 προσήλθε στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης και εγκαταστάθηκε στο γραφείο του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, όπου συνάντησε τον Κανελλόπουλο. Ο ανώτατος άρχοντας προσπάθησε να κερδίσει χρόνο, γι’ αυτό τον λόγο συναντήθηκε με τους αρχηγούς των Επιτελείων, εκ των οποίων ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ αντιναύαρχος Αυγέρης και  ο αρχηγός του Ναυτικού, αντιναύαρχος Εγκολφόπουλος, δεν είχαν προσχωρήσει στο κίνημα. Την 16:00 ομάδα οπλισμένων ταγματαρχών και λοχαγών εκνευρισμένοι από την καθυστέρηση, παρουσιάσθηκαν στον βασιλέα και του ζήτησαν την άμεση ορκωμοσία κυβερνήσεως. Ο Κωνσταντίνος έλαβε την απόφαση του και ενέδωσε. Ο κορμός της κυβερνήσεως, με πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κ. Κόλλια, αντί του Γ. Σπαντιδάκη που του είχε προταθεί, ορκίσθηκε στα ανάκτορα της Ηρώδου του Αττικού την 1900, της ίδιας ημέρας.

48 χρόνια μετά         

Το στρατιωτικό κίνημα της 21ης Απριλίου 1967, υπήρξε το 18ο από τα 20  συνολικά κινήματα, τα οποία εκδηλώθηκαν μετά την ανεξαρτησία της χώρας μας. Κάθε κίνημα συνιστά μια έκνομη μεταβολή του πολιτεύματος. Μισό αιώνα μετά το πραξικόπημα δείχνουμε ανέτοιμοι να διερευνήσουμε τα αίτια που το προκάλεσε. Αυτό συμβαίνει γιατί σαν λαός δεν έχουμε ενιαία αντίληψη της νομιμότητος, απόρροια της ξεχωριστής πραγματικότητας που βιώνει ο καθένας από εμάς, λόγω ιδεολογίας, ιδεοληψίας, πεποιθήσεων και πιστεύω.

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς